23.3.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 91/1

1.

Η ΕΚΤ επικροτεί το βασικό σκοπό του προτεινόμενου κανονισμού, ο οποίος έγκειται στη θέσπιση κανονιστικού πλαισίου της Ένωσης που διέπει τις ανοικτές πωλήσεις και ανάλογες πρακτικές που βασίζονται στη χρήση συμβάσεων αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου. Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι ο προτεινόμενος κανονισμός λαμβάνει υπόψη πολλές από τις συστάσεις που διατυπώνονται στις παρατηρήσεις του Ευρωσυστήματος του 2010 στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης της Επιτροπής για τις ανοικτές πωλήσεις (2). Στις παρατηρήσεις του Ευρωσυστήματος του 2010 γίνεται δεκτό ότι οι ανοικτές πωλήσεις μπορούν, σε κανονικές συνθήκες της αγοράς, να συμβάλλουν στην αποτελεσματική τιμολόγηση των διαπραγματεύσιμων μέσων και στη διατήρηση της ρευστότητας της αγοράς· επισημαίνονται, ωστόσο, και ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους που συνδέονται με τις ανοικτές πωλήσεις, όπως ο κίνδυνος εξελίξεων ικανών να διατάξουν την αγορά, κατάχρησης αγοράς και αποτυχίας των διακανονισμών (3). Η ΕΚΤ γενικά επικροτεί το κανονιστικό καθεστώς της Ένωσης που αποβλέπει στην αντιμετώπιση των εν λόγω ανησυχιών, το οποίο περιλαμβάνει τον προτεινόμενο κανονισμό και τις τροποποιήσεις της οδηγίας 2003/6/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 28ης Ιανουαρίου 2003 για τις πράξεις προσώπων που κατέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες και τις πράξεις χειραγώγησης της αγοράς (κατάχρηση αγοράς) (4), οι οποίες εξετάζονται επί του παρόντος (5). Το εν λόγω ενιαίο καθεστώς της Ένωσης είναι αναγκαίο για την ενοποίηση της χρηματοπιστωτικής αγοράς εντός της Ένωσης, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει τη σύγκλιση με τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί σε άλλα σημαντικά χρηματοπιστωτικά κέντρα, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες (6). Η ΕΚΤ θα διατυπώσει λεπτομερή σχόλια σχετικά με τις τροποποιήσεις της οδηγίας 2003/6/ΕΚ, όταν σε εύθετο χρόνο της ζητηθεί να διατυπώσει τη γνώμη της.

2.

Σε ευθυγράμμιση με τις παρατηρήσεις του Ευρωσυστήματος του 2010 (7), η ΕΚΤ επικροτεί: α) το καθεστώς διαφάνειας για τις ανοικτές πωλήσεις μετοχών, με βάση το μοντέλο δύο επιπέδων που προτάθηκε αρχικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ρυθμιστικών Αρχών των Αγορών Κινητών Αξιών (8), και β) την υποχρεωτική γνωστοποίηση στις αρμόδιες αρχές σημαντικών καθαρών αρνητικών θέσεων που κατέχουν εκδότες κρατικών χρεωστικών τίτλων εντός της Ένωσης ή ισοδύναμων ακάλυπτων θέσεων σε συμβάσεις αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου (9). Η ΕΚΤ επικροτεί τις απαιτήσεις που αποβλέπουν στην αντιμετώπιση του κινδύνου αποτυχίας των διακανονισμών λόγω ακάλυπτων ανοικτών πωλήσεων (10), σύμφωνα με τις οποίες δεν επιτρέπεται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα να πραγματοποιούν ανοικτή πώληση, εκτός εάν έχουν δανειστεί μετοχή ή κρατικό χρεωστικό τίτλο, έχουν συνάψει συμφωνία δανεισμού ή έχουν διασφαλίσει βάσει επιβεβαιωμένων ενεργειών ότι κατά το χρόνο του διακανονισμού θα έχουν δυνατότητα δανεισμού. Επιπλέον, η ΕΚΤ επιδοκιμάζει τις προτεινόμενες ρυθμίσεις σύμφωνα με τις οποίες: α) θα χορηγηθούν στις αρμόδιες αρχές εναρμονισμένες εξουσίες για την επιβολή προσωρινών περιορισμών στις συναλλαγές ανοικτών πωλήσεων και στις συμβάσεις αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου σε εξαιρετικές περιπτώσεις, υπό το συντονισμό της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) (11), και β) θα απονεμηθούν στην ίδια την ΕΑΚΑΑ συγκεκριμένες εξουσίες παρέμβασης, σε περιπτώσεις όπου απειλείται η εύρυθμη λειτουργία και η ακεραιότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ένωσης (12).

3.

Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι ορισμένες κανονιστικές πρωτοβουλίες της Ένωσης, μεταξύ των οποίων και η πρόταση κανονισμού όσον αφορά την εκκαθάριση μέσω κεντρικού αντισυμβαλλομένου και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών (13), καθώς και η αναθεώρηση της οδηγίας 2004/39/ΕΚ για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων («MiFID») (14), στοχεύουν στην ενίσχυση των απαιτήσεων γνωστοποίησης όσον αφορά διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων και φορέων παροχής στοιχείων. Η ΕΚΤ επιδοκιμάζει τη γενική αυτή κατεύθυνση, υπό την προϋπόθεση ότι αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή στη διασφάλιση της συνέπειας και στην αποφυγή επικαλύψεων και κενών. Το Ευρωσύστημα επιδεικνύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον εν λόγω τομέα, λόγω των στατιστικών του καθηκόντων και των καθηκόντων του όσον αφορά τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, και θα παρακολουθεί την πρόοδο των οικείων εργασιών σε συνεργασία με την Επιτροπή.

4.

Η ΕΚΤ συστήνει (15) να ορίζεται ότι οι κρατικοί χρεωστικοί τίτλοι που διέπονται από τον προτεινόμενο κανονισμό είναι εκείνοι των οποίων εκδότες ή εγγυητές είναι οργανισμοί που ανήκουν στον δημόσιο τομέα των κρατών μελών ή της Ένωσης και να διευκρινίζεται ότι ως εφαρμοστέος ορισμός του «δημόσιου τομέα» νοείται εκείνος που περιλαμβάνεται ήδη στην παράγωγη νομοθεσία της Ένωσης (16). Η εν λόγω νομοτεχνική προσέγγιση έχει το πλεονέκτημα ότι αποτρέπει τη δημιουργία ακούσιων κενών, ενώ παράλληλα διασφαλίζει ότι οι χρεωστικοί τίτλοι που εκδίδονται από τις κεντρικές τράπεζες του ΕΣΚΤ στο πλαίσιο της εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής δεν ταξινομούνται ως κρατικοί χρεωστικοί τίτλοι, πράγμα που θα αντέβαινε προς την απαγόρευση της χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα από τις κεντρικές τράπεζες η οποία προβλέπεται στο άρθρο 123 της συνθήκης.

5.

Ορισμένες ειδικές διαπραγματεύσεις και δραστηριότητες της πρωτογενούς αγοράς εξαιρούνται από το καθεστώς διαφάνειας και από τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις που προβλέπονται στον προτεινόμενο κανονισμό (17). Η εν λόγω εξαίρεση είναι δικαιολογημένη, καθόσον, μεταξύ άλλων, η ομαλή διεξαγωγή των δραστηριοτήτων ειδικής διαπραγμάτευσης είναι κρίσιμης σημασίας προκειμένου πολλές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, μεταξύ των οποίων και οι χρεωστικοί τίτλοι που εκδίδονται από οντότητες του δημοσίου τομέα των κρατών μελών, να εξακολουθούν να είναι ευχερώς ρευστοποιήσιμες και να αποτελούν διαθέσιμη ασφάλεια για πράξεις νομισματικής πολιτικής κεντρικών τραπεζών. Εντούτοις, θα πρέπει να αποτρέπονται πιθανές καταχρήσεις της εξαίρεσης της οποίας τυγχάνουν οι ειδικές διαπραγματεύσεις, ιδίως μέσω της διασφάλισης ότι οι δραστηριότητες που διεξάγουν οι ειδικοί διαπραγματευτές για ίδιο λογαριασμό δεν εμπίπτουν στην εν λόγω εξαίρεση (18). Η ΕΚΤ συστήνει (19) να χορηγηθούν στην Επιτροπή εξουσίες για τη θέσπιση, κατόπιν πρότασης της ΕΑΚΑΑ, συναφών τεχνικών προτύπων τα οποία θα μπορούσαν να διασφαλίζουν την προσήκουσα εξισορρόπηση των ανωτέρω αξιολογήσεων. Τα εν λόγω τεχνικά πρότυπα μπορούν να προβλέπουν: α) ειδικότερα χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων ειδικής διαπραγμάτευσης που τυγχάνουν της ως άνω εξαίρεσης, β) διαδικασίες υποβολής στοιχείων για τη γνωστοποίηση της δραστηριότητας ειδικής διαπραγμάτευσης στις αρμόδιες αρχές, και γ) τη διάρθρωση του χαρτοφυλακίου και τις διαδικασίες καταχώρισης που θα πρέπει να τηρούν οι ειδικοί διαπραγματευτές προκειμένου να γίνεται σαφώς αντιληπτό εάν η συναλλαγή αποτελεί ειδική διαπραγμάτευση ή συναλλαγή άλλης κατηγορίας και να αποκλείεται η επανακαταχώριση συναλλαγών χωρίς σχετική κοινοποίηση στην αρμόδια αρχή.

6.

Μια ακόμη δέσμη εξαιρέσεων από το κανονιστικό καθεστώς που θεσπίζεται βάσει του προτεινόμενου κανονισμού αφορά τις δραστηριότητες που αποβλέπουν στη σταθεροποίηση των τιμών κατά τη διάθεση κινητών αξιών, για περιορισμένη χρονική περίοδο, σε περίπτωση που ασκούνται πιέσεις στις εν λόγω τιμές (20). Όπως επισημαίνεται στις παρατηρήσεις του Ευρωσυστήματος του 2010 (21), η ΕΚΤ συμμερίζεται την εκτίμηση της Επιτροπής ότι οι μηχανισμοί σταθεροποίησης, όπως και η ειδική διαπραγμάτευση, αποτελούν νόμιμες δραστηριότητες που είναι σημαντικές για την ορθή λειτουργία των πρωτογενών αγορών (22). Η ΕΚΤ επικροτεί το γεγονός ότι η εξαίρεση που προβλέπεται για τα μέτρα σταθεροποίησης δυνάμει του καθεστώτος για τις ανοικτές πωλήσεις καθορίζεται στον προτεινόμενο κανονισμό με αναφορά στον ορισμό που χρησιμοποιείται στο κανονιστικό καθεστώς της Ένωσης για την πρόληψη των περιπτώσεων κατάχρησης αγοράς (23). Παράλληλα, η ΕΚΤ προτείνει (24) να χορηγηθούν στην Επιτροπή εξουσίες για τη θέσπιση, κατόπιν πρότασης της ΕΑΚΑΑ, εκτελεστικών τεχνικών προτύπων που θα διασφαλίζουν την ομοιόμορφη εφαρμογή της εξαίρεσης που προβλέπεται για τα μέτρα σταθεροποίησης δυνάμει του καθεστώτος για τις ανοικτές πωλήσεις. Τα εν λόγω τεχνικά πρότυπα θα συμπληρώνουν εκείνα που έχουν εκπονηθεί σε σχέση με την εξαίρεση που προβλέπεται για τα μέτρα σταθεροποίησης δυνάμει του καθεστώτος για την κατάχρηση αγοράς (25). Θεωρείται σκόπιμο να θεσπιστούν δύο διαφορετικές δέσμες εκτελεστικών τεχνικών προτύπων, ώστε να καλύπτονται οι ιδιαιτερότητες αμφότερων των περιπτώσεων, πράγμα που εξαρτάται, μεταξύ άλλων, και από την επιλογή της κατάλληλης νομοτεχνικής μεθόδου.

7.

Σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, χορηγούνται στην Επιτροπή εξουσίες για τη θέσπιση, κατόπιν πρότασης της ΕΑΚΑΑ: α) ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων που καθορίζουν λεπτομέρειες όσον αφορά τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στις αρμόδιες αρχές σχετικά με τις καθαρές αρνητικές θέσεις που υπερβαίνουν το καθορισμένο όριο υποβολής στοιχείων (26), και β) εκτελεστικών τεχνικών προτύπων που καθορίζουν τα μέσα με τα οποία θα παρέχονται στο κοινό πληροφορίες όσον αφορά τις καθαρές αρνητικές θέσεις που υπερβαίνουν το καθορισμένο όριο δημοσιοποίησης (27). Η ΕΚΤ προτείνει (28) οι νομοθετικές αρμοδιότητες που εκχωρούνται στην Επιτροπή να εξειδικευθούν κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι η υποβολή στοιχείων και η δημοσιοποίηση στις εν λόγω περιπτώσεις πραγματοποιείται με τη χρήση μορφοτύπων που καθιστούν δυνατή την έγκαιρη ενοποίηση των στοιχείων σε επίπεδο Ένωσης και αξιολόγηση των θέσεων ανοικτών πωλήσεων που επηρεάζουν συγκεκριμένους εκδότες. Η χρήση ενιαίων μορφοτύπων για την υποβολή στοιχείων έχει καθοριστική σημασία για τη διασφάλιση της δυνατότητας της ΕΑΚΑΑ και των αρμόδιων εθνικών αρχών, καθώς και του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά πιθανές αναταράξεις της αγοράς.

8.

Όσον αφορά ειδικότερα τις υποχρεώσεις δημοσιοποίησης που επιβάλλονται σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στις ανοικτές πωλήσεις (29), η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται ότι, κατά τον προτεινόμενο κανονισμό, η εν λόγω δημοσιοποίηση θα πραγματοποιείται με τη χρήση επίσημα καθορισμένων μηχανισμών κεντρικής αποθήκευσης των ρυθμιζόμενων πληροφοριών, οι οποίοι θεσπίστηκαν στο πλαίσιο του καθεστώτος διαφάνειας της Ένωσης για τις κινητές αξίες (30). Η ΕΚΤ υποστηρίζει καταρχήν την ως άνω μέθοδο δημοσιοποίησης, ωστόσο συνιστά (31) ότι αυτή θα πρέπει να βασίζεται σε διαδραστική υποβολή στοιχείων, με τη χρήση συγκεκριμένων μορφοτύπων, προκειμένου να καθίσταται δυνατή η αποτελεσματική ενοποίηση και η ευέλικτη πρόσβαση σε πληροφορίες σε επίπεδο Ένωσης κατά τρόπο ολοκληρωμένο. Για παράδειγμα, η ΕΑΚΑΑ θα μπορούσε να παρέχει κεντρική πρόσβαση σε επίσημα καθορισμένους μηχανισμούς, ώστε να διατίθενται μέσω της ίδιας όλες οι δημοσιοποιούμενες πληροφορίες. Η εν λόγω λύση θα συνεκτιμούσε τόσο το διασυνοριακό χαρακτήρα των επιπτώσεων των κινδύνων που δημιουργούν οι ανοικτές πωλήσεις όσο και το συντονιστικό ρόλο που επιφυλάσσει για την ΕΑΚΑΑ ο προτεινόμενος κανονισμός.

9.1.

Ο προτεινόμενος κανονισμός θεσπίζει ρυθμίσεις για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών και της ΕΑΚΑΑ όσον αφορά τα στοιχεία για τις καθαρές αρνητικές θέσεις που υποβάλλονται στις εν λόγω αρμόδιες αρχές. Εν προκειμένω, η ΕΚΤ διατυπώνει τις ακόλουθες συστάσεις (32).

9.2.

Πρώτον, οι προτεινόμενες διαδικασίες για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών και της ΕΑΚΑΑ θα πρέπει, κατ’ ελάχιστον, να καταστούν πιο αποτελεσματικές, επιτρέποντας, ιδίως, στην ΕΑΚΑΑ να υποβάλλει αιτήματα για ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο στις περιπτώσεις που αυτό κρίνεται αναγκαίο για την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων της. Μακροπρόθεσμα, η ΕΑΚΑΑ θα πρέπει να διαθέτει αυτόματη πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες που διαβιβάζονται βάσει του προτεινόμενου κανονισμού. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ συστήνει την ανάληψη από την ΕΑΚΑΑ εργασιών με σκοπό τη θέσπιση κεντρικών μηχανισμών της Ένωσης για τη συλλογή πληροφοριών οι οποίοι εφαρμόζουν κοινό σύστημα αναγνώρισης των φορέων παροχής στοιχείων και ελάχιστη κοινή ταξινόμηση· οι εν λόγω μηχανισμοί θα πρέπει να παρέχουν τη δυνατότητα ευέλικτης πρόσβασης στις πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για σκοπούς χάραξης πολιτικής, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την εμπιστευτικότητα των υποβαλλόμενων στοιχείων. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η θέσπιση τέτοιου είδους κεντρικών μηχανισμών θα συνέβαλε στην υπέρβαση των περιορισμών που συνεπάγεται η χρήση μη συντονισμένων βάσεων δεδομένων και θα επέτρεπε, επίσης, τη συνδυασμένη χρήση των πληροφοριών που συλλέγονται βάσει του προτεινόμενου κανονισμού και άλλων διαθέσιμων σειρών δεδομένων, ελαχιστοποιώντας τη διοικητική επιβάρυνση για τους φορείς παροχής στοιχείων και τις δημόσιες αρχές (33).

9.3.

Δεύτερον, στον προτεινόμενο κανονισμό θα πρέπει, επίσης, να καθιερώνεται ρητώς η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της ΕΑΚΑΑ και των κεντρικών τραπεζών του ΕΣΚΤ, προκειμένου να διευκολύνεται η εκπλήρωση των καθηκόντων του τελευταίου όσον αφορά τη συλλογή στατιστικών στοιχείων (34), καθώς και την παρακολούθηση και αξιολόγηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (35).

9.4.

Τρίτον, ο προτεινόμενος κανονισμός θα πρέπει να προβλέπει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της ΕΑΚΑΑ και του ΕΣΣΚ, προκειμένου να διευκολύνεται η συλλογή πληροφοριών από το ΕΣΣΚ για την εκτέλεση των καθηκόντων του, καθώς και ο εντοπισμός και η κατάταξη βάσει προτεραιότητας των συστημικών κινδύνων που ενδεχομένως προκύπτουν λόγω εξελίξεων εντός του χρηματοπιστωτικού συστήματος (36).

10.

Ο προτεινόμενος κανονισμός παρέχει στην ΕΑΚΑΑ τη δυνατότητα προαιρετικής διαβούλευσης με το ΕΣΣΚ σχετικά με τα μέτρα που επιβάλλει η ΕΑΚΑΑ σε εξαιρετικές περιπτώσεις με σκοπό την αντιμετώπιση τυχόν δυσμενών επιπτώσεων που συνεπάγονται οι ανοικτές πωλήσεις (37). Η ΕΚΤ συστήνει (38) ότι η ΕΑΚΑΑ θα πρέπει να έχει επίσης δικαίωμα διαβούλευσης με το ΕΣΣΚ όταν κοινοποιούνται σε αυτή μέτρα που θεσπίζονται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Προκειμένου να διασφαλίζεται η αποτελεσματική διεκπεραίωση των διαβουλεύσεων με το ΕΣΣΚ, θα μπορούσαν να καθοριστούν κατάλληλοι χρονικοί περιορισμοί (39). Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι η διαβούλευση με το ΕΣΣΚ σχετικά με τα μέτρα παρέμβασης που λαμβάνονται δυνάμει του καθεστώτος της Ένωσης για τις ανοικτές πωλήσεις θα επέτρεπε να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η μακροπροληπτική προοπτική στις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις. Περαιτέρω, οι Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (ΕΕΑ), περιλαμβανομένης της ΕΑΚΑΑ, πρέπει να συνεργάζονται στενά με το ΕΣΣΚ και να παρέχουν τακτικά και εμπρόθεσμα σε αυτό όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση των καθηκόντων του (40), το δε ΕΣΣΚ μπορεί να ζητεί πρόσθετες πληροφορίες από τις ΕΕΑ (41). Οι διατάξεις για την διαβούλευση της ΕΑΚΑΑ με το ΕΣΣΚ σχετικά με σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις στις ανοικτές πωλήσεις θα επιτρέπουν στο ΕΣΣΚ, πρώτον, να αξιολογεί εμπεριστατωμένα και εγκαίρως εάν είναι αναγκαίο να υποβάλει αίτημα παροχής περαιτέρω πληροφοριών σε συγκεκριμένη περίπτωση λαμβάνοντας υπόψη τους πιθανούς συστημικούς κινδύνους και, δεύτερον, εφόσον συντρέχει περίπτωση, να διατυπώνει τα εν λόγω αιτήματα με πραγματισμό και συνέπεια.

Στις περιπτώσεις που η ΕΚΤ υποδεικνύει τροποποίηση του προτεινόμενου κανονισμού, το παράρτημα περιέχει συγκεκριμένες προτάσεις διατύπωσης συνοδευόμενες από την αντίστοιχη αιτιολογία.