11.4.2014

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 109/2

---

ΓΝΏΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΚΕΝΤΡΙΚΉΣ ΤΡΆΠΕΖΑΣ

της 6ης Νοεμβρίου 2013

σχετικά με πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση ενιαίων κανόνων και ενιαίας διαδικασίας για την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και ορισμένων επιχειρήσεων επενδύσεων στο πλαίσιο ενός Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης και ενός Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης τραπεζών και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

(CON/2013/76)

2014/C 109/02

Εισαγωγή και νομική βάση

Στις 3 Σεπτεμβρίου 2013 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έλαβε αίτημα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διατύπωση γνώμης αναφορικά με πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση ενιαίων κανόνων και ενιαίας διαδικασίας για την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και ορισμένων επιχειρήσεων επενδύσεων στο πλαίσιο ενός Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης και ενός Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης τραπεζών και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) (εφεξής ο «προτεινόμενος κανονισμός»). Στις 14 Οκτωβρίου 2013 η ΕΚΤ έλαβε αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διατύπωση γνώμης σχετικά με τον προτεινόμενο κανονισμό.

Η αρμοδιότητα της ΕΚΤ για τη διατύπωση γνώμης βασίζεται στα άρθρα 127 παράγραφος 4 και 282 παράγραφος 5 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεδομένου ότι ο προτεινόμενος κανονισμός περιέχει διατάξεις που επηρεάζουν τα καθήκοντα της ΕΚΤ σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και άλλων χρηματοδοτικών ιδρυμάτων με εξαίρεση τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, όπως αναφέρεται στο άρθρο 127 παράγραφος 6 της Συνθήκης, καθώς επίσης και διατάξεις που επηρεάζουν τη συμβολή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) στην ομαλή άσκηση των πολιτικών που αφορούν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, όπως αναφέρεται στο άρθρο 127 παράγραφος 5 της Συνθήκης. Η παρούσα γνώμη εκδόθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 17.5 πρώτη πρόταση του εσωτερικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

1.   Γενικές παρατηρήσεις

Η ΕΚΤ υποστηρίζει πλήρως τη θέσπιση ενός Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (ΕΜΕ), ο οποίος θα συμβάλει στην ενδυνάμωση της αρχιτεκτονικής και σταθερότητας της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Η ΕΚΤ επιθυμεί, επίσης, με την ευκαιρία αυτή, να επαναλάβει τη θέση που εξέφρασε στη Γνώμη της στις 27 Νοεμβρίου 2012 αναφορικά με πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχετικά με πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και με πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκής Εποπτικής Αρχής (Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (CON/2012/96) (2), δηλαδή ότι ο ΕΜΕ αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ) προκειμένου να επιτευχθεί μία εύρυθμη ένωση χρηματοπιστωτικής αγοράς. Συνεπώς, ο εν λόγω μηχανισμός θα πρέπει να θεσπιστεί όταν η ΕΚΤ αναλάβει πλήρως τις εποπτικές της αρμοδιότητες. Ο προτεινόμενος κανονισμός περιέχει τρία βασικά στοιχεία για αποτελεσματική εξυγίανση, δηλαδή: α) ένα ενιαίο σύστημα, β) μία ενιαία αρχή και γ) ένα ενιαίο ταμείο. Ο προτεινόμενος κανονισμός ευθυγραμμίζεται με τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13/14 Δεκεμβρίου 2012 και 27/28 Ιουνίου 2013 (3), τα οποία βασίζονται στην έκθεση «Προς μία ουσιαστική οικονομική και νομισματική ένωση» (4).

Η ΕΚΤ είναι της γνώμης ότι οι γενικές αρχές που αναπτύσσονται στις επόμενες παραγράφους είναι σημαντικές προκειμένου ο ΕΜΕ να αποβεί αποτελεσματικός και καλωσορίζει το γεγονός ότι οι αρχές αυτές έχουν ληφθεί ως επί το πλείστον υπόψη στον προτεινόμενο κανονισμό.

1.1.   Το πεδίο εφαρμογής του ΕΜΕ θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα πιστωτικά ιδρύματα που είναι εγκατεστημένα σε κράτη μέλη που συμμετέχουν στον ΕΕΜ.

1.2.   Μία ισχυρή και ανεξάρτητη ενιαία αρχή εξυγίανσης (ΕΑΕ) θα πρέπει να διαθέτει κεντρικό ρόλο στον ΕΜΕ, με επαρκή εξουσία λήψης αποφάσεων για την πραγματοποίηση δράσης εξυγίανσης προς όφελος της σταθερότητας εντός της ζώνης του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως συνόλου. Ο ΕΜΕ αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα του ΕΕΜ (5), καθώς τα επίπεδα ευθύνης και λήψης αποφάσεων για εξυγίανση και εποπτεία θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΚΤ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι ένας τέτοιος ενιαίος μηχανισμός είναι καταλληλότερος από ένα δίκτυο εθνικών αρχών εξυγίανσης για τη διασφάλιση μιας βέλτιστης δράσης εξυγίανσης, η οποία συμπεριλαμβάνει και επαρκή επιμερισμό των βαρών. Ο συντονισμός μεταξύ εθνικών συστημάτων εξυγίανσης δεν έχει αποδειχθεί επαρκής για τη λήψη άμεσων και οικονομικά αποτελεσματικών αποφάσεων εξυγίανσης, ιδίως εντός ενός διασυνοριακού πλαισίου.

1.3.   Η διαδικασία λήψης αποφάσεων θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται άμεσα και αποτελεσματικά, εφόσον είναι αναγκαίο, εντός ενός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος, όπως, για παράδειγμα, εντός ολίγων ημερών ή, όπου απαιτείται, εντός ολίγων ωρών. Θα πρέπει να βασίζεται σε έναν επαρκή σχεδιασμό εξυγίανσης.

1.4.   Η ΕΑΕ θα πρέπει να έχει επαρκείς εξουσίες, εργαλεία κι χρηματοδοτικούς πόρους για την εξυγίανση ιδρυμάτων, όπως ορίζεται στην επικείμενη οδηγία για την ανάκαμψη και εξυγίανση των τραπεζών (Bank Recovery and Resolution Directive — BRRD).

1.5.   Η ΕΑΕ θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ρυθμίσεις χρηματοδότησης μέσω ενός Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης Τραπεζών (ΕΤΕΤ), το οποίο θα πρέπει να χρηματοδοτείται με εκ των προτέρων εισφορές βάσει του προφίλ κινδύνου από όλες τις τράπεζες που υπάγονται στον ΕΜΕ και να συμπληρώνεται με εκ των υστέρων εισφορές, όπου αυτό είναι αναγκαίο. Επιπλέον, μια προσωρινή, ουδέτερα δημοσιονομική, δημόσια προστασία θα είναι διαθέσιμη, η οποία θα δύναται να δοθεί υπό τη μορφή πιστωτικής γραμμής στο ΕΤΕΤ.

1.6.   Το προβλεπόμενο πλαίσιο για τον ΕΜΕ θα πρέπει να προβλέπει τη στενή συνεργασία μεταξύ της λειτουργίας εξυγίανσης του ΕΜΕ και της εποπτικής λειτουργίας του ΕΕΜ, με παράλληλη δέσμευση και σεβασμό προς τις αντίστοιχες θεσμικές ευθύνες.

Τόσο ο ΕΕΜ όσο και ο ΕΜΕ αποτελούν ζωτικής σημασίας στοιχεία για το ενοποιημένο χρηματοοικονομικό πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης, τα οποία θα συμβάλουν στη διάρρηξη του δεσμού μεταξύ τραπεζών και κρατικού χρέους στα κράτη μέλη και θα αντιστρέψουν την τρέχουσα διαδικασία κατακερματισμού της χρηματοπιστωτικής αγοράς.

Η ΕΚΤ στηρίζει σθεναρά το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα για τον ΕΜΕ. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα αυτό, ο ΕΜΕ θα τεθεί σε εφαρμογή στα μέσα του 2014 και θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία έως την 1η Ιανουαρίου 2015. Το χρονοδιάγραμμα αυτό λαμβάνει υπόψη ότι ο ΕΜΕ αποτελεί βασικό στοιχείο της τραπεζικής ένωσης.

2.   Ειδικές παρατηρήσεις

2.1.   Νομική βάση

Η Επιτροπή προτείνει, στηρίζοντας την πρόταση κανονισμού που υποβάλλει στο άρθρο 114 της Συνθήκης, το οποίο προβλέπει την έκδοση μέτρων σχετικά με την προσέγγιση των εθνικών διατάξεων που έχουν στόχο την εγκαθίδρυση και τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Η ΕΚΤ γνωρίζει τις συνεχείς αξιολογήσεις που γίνονται από άλλα ενωσιακά όργανα για την προτεινόμενη νομική βάση και λαμβάνει υπόψη τις αλλαγές που έχουν προταθεί σχετικά με την πρόταση κανονισμού προκειμένου να διασφαλίσει ότι το άρθρο 114 αποτελεί μία πιθανή νομική βάση για την πραγματοποίηση του στόχου της πρότασης κανονισμού σχετικά με τη διαφύλαξη της ακεραιότητας και την ενίσχυση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς μέσω της ενιαίας εφαρμογής ενός ενιαίου συνόλου κανόνων εξυγίανσης από μία ενωσιακή αρχή και της πρόσβασης στο ΕΤΕΤ.

2.2.   Διακυβέρνηση και υποχρέωση λογοδοσίας του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης

Η ΕΚΤ εν γένει επικροτεί το προτεινόμενο πλαίσιο διακυβέρνησης, και ιδίως το γεγονός ότι κανένα μέρος, και συγκεκριμένα οι εθνικές αρχές εξυγίανσης, δεν έχει δικαίωμα αρνησικυρίας στη διαδικασία λήψης αποφάσεως του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης (εφεξής «Συμβούλιο Εξυγίανσης»). Παρόλο που η Επιτροπή εξακολουθεί να διατηρεί την εξουσία για την τελική λήψη αποφάσεων σε σχέση με την πραγματοποίηση της εξυγίανσης ενός πιστωτικού ιδρύματος, το Συμβούλιο Εξυγίανσης θα έχει ευρείες και ανεξάρτητες αρμοδιότητες για την κατάρτιση σχεδίων εξυγίανσης (6) και μηχανισμών εξυγίανσης (7) και την υποβολή απαίτησης για την εκτέλεσή τους. Είναι άκρως σημαντικό η ικανότητα λήψης αποφάσεων του ΕΜΕ και οι προϋποθέσεις ψηφοφορίας να διασφαλίζουν αποτελεσματική και έγκαιρη λήψη αποφάσεων, ιδίως σε περιόδους κρίσης. Οι αρμοδιότητες των αρχών που συμμετέχουν στη διαδικασία εξυγίανσης θα πρέπει να καθορίζονται με μεγαλύτερη ακρίβεια για την αποφυγή αλληλοεπικαλύψεων και μερικών επικαλύψεων των εξουσιών. Σχετικά με τις εξουσίες του Συμβουλίου Εξυγίανσης, πληρέστερη περιγραφή της εκτέλεσης αυτών των εξουσιών θα βελτίωνε τη συμμόρφωση με την αρχή του Meroni  (8), στο μέτρο που είναι αναγκαίο, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί ταυτόχρονα μία επαρκής ευελιξία για την αντιμετώπιση κάθε ατομικής περίπτωσης εξυγίανσης. Τέλος, ο προτεινόμενος κανονισμός θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι η οποιαδήποτε απόφαση για την πραγματοποίηση εξυγίανσης θα λαμβάνεται τάχιστα (9) από την Επιτροπή.

Η ΕΚΤ επικροτεί το προτεινόμενο πλαίσιο για την υποχρέωση λογοδοσίας του Συμβουλίου Εξυγίανσης, το οποίο συμβαδίζει με το θεσμικό πλαίσιο της Ένωσης. Κατά τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου Εξυγίανσης σε σχέση με τις πρακτικές λεπτομέρειες που αφορούν την άσκηση της δημοκρατικής λογοδοσίας και της εποπτείας (10) θα πρέπει να τηρείται η εχεμύθεια που προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις εθνικές νομοθεσίες σε σχέση με τις εποπτικές πληροφορίες που λαμβάνει το Συμβούλιο Εξυγίανσης από την ΕΚΤ και τις αρμόδιες εθνικές αρχές.

2.3.   Συνεργασία μεταξύ των αρχών εξυγίανσης και των εποπτικών αρχών

Η ΕΚΤ επικροτεί την προβλεπόμενη στενή συνεργασία μεταξύ των εποπτικών αρχών και των αρχών εξυγίανσης (11). Όσον αφορά την ΕΚΤ, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες που ρυθμίζει ο προτεινόμενος κανονισμός θα πρέπει να υπάγονται και να μην υπερβαίνουν τα καθήκοντα τα οποία αναθέτει στην ΕΚΤ η Συνθήκη ΕΚ, το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (το «καταστατικό του ΕΣΚΤ») και ιδίως, ο Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου, της 15ης Οκτωβρίου 2013, για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων (12) (ο «κανονισμός ΕΕΜ»). Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι ο προτεινόμενος κανονισμός δεν της αναθέτει νέα καθήκοντα και αρμοδιότητες, αλλά προβλέπει για στενή συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών (13). Για λόγους σαφήνειας, η ΕΚΤ συνιστά οι αναφορές του προτεινόμενου κανονισμού στα καθήκοντα και αρμοδιότητες της ΕΚΤ να αναφέρονται, κατά περίπτωση, στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες της ΕΚΤ όπως της έχουν ανατεθεί από τον κανονισμό ΕΕΜ (14).

Περαιτέρω, η ΕΚΤ παρατηρεί ότι ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει ότι, όταν η ΕΚΤ καλεί αντιπρόσωπο του Συμβουλίου Εξυγίανσης να συμμετάσχει στο εποπτικό συμβούλιο της ΕΚΤ, το Συμβούλιο Εξυγίανσης ορίζει αντιπρόσωπο. Ωστόσο, ο κανονισμός ΕΕΜ προβλέπει ότι αφού συσταθεί το Συμβούλιο Εξυγίανσης, το εποπτικό συμβούλιο της ΕΚΤ δύναται να καλεί τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Αρχής Εξυγίανσης να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του εποπτικού συμβουλίου (15) ως παρατηρητής. Προκειμένου να εξασφαλιστεί απόλυτη συνεκτικότητα, ο προτεινόμενος κανονισμός θα πρέπει να τροποποιηθεί αντιστοίχως (16).

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των αρχών εξυγίανσης να διαχωρίζονται από τα αντίστοιχα καθήκοντα και αρμοδιότητες των εποπτικών αρχών πριν προβλεφθεί οποιαδήποτε κρίση, και κατά το πρώτο στάδιο της κρίσης, όπου ο επόπτης μπορεί να εφαρμόσει σε ένα πιστωτικό ίδρυμα μέτρα έγκαιρης παρέμβασης, και όταν αξιολογούνται οι προϋποθέσεις για εξυγίανση και απομείωση κεφαλαιακών μέσων.

Πρώτον, κατά τη διάρκεια της φάσης της έγκαιρης παρέμβασης, η αποκλειστική αρμοδιότητα για τη λήψη δράσεων ή μέτρων εναπόκειται στον επόπτη. Όταν εφαρμόζονται τα μέτρα έγκαιρης παρέμβασης, είναι σημαντικό ο επόπτης να ενημερώνει το Συμβούλιο Εξυγίανσης χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Ωστόσο, το προτεινόμενο καθήκον σύμφωνα με το οποίο η ΕΚΤ, ή οι εθνικές εποπτικές αρχές, θα πρέπει να συμβουλεύονται τις αρχές εξυγίανσης προτού λάβουν επιπρόσθετα μέτρα έγκαιρης παρέμβασης δεν συμβαδίζει με την ανάγκη για λήψη άμεσης και αποτελεσματικής δράσης έγκαιρης παρέμβασης σύμφωνα με ένα ενοποιημένο σύστημα αποκλειστικής εποπτικής αρμοδιότητας. Συνεπώς, η ΕΚΤ ή η εθνική εποπτική αρχή θα πρέπει να έχουν μόνο υποχρέωση να ενημερώνουν τις αρχές εξυγίανσης για οποιαδήποτε τέτοια δράση όσο το δυνατόν συντομότερα (17). Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της φάσης της έγκαιρης παρέμβασης, το Συμβούλιο Εξυγίανσης θα πρέπει να εκτελεί τις εσωτερικές προπαρασκευαστικές δραστηριότητές του με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η υπονόμευση της εμπιστοσύνης της αγοράς και η πιθανή χειροτέρευση της κατάστασης του σχετικού ιδρύματος. Επομένως, δραστηριότητες, όπως η απαίτηση για λήψη πληροφοριών και η διενέργεια επιτόπιων επιθεωρήσεων, θα πρέπει, κατά κύριο λόγο, να διενεργούνται από τον επόπτη, ο οποίος, σύμφωνα με την οδηγία ανάκαμψης και εξυγίανσης των τραπεζών (BRRD), θα παρέχει στην αρχή εξυγίανσης όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την προετοιμασία της εξυγίανσης του ιδρύματος (18). Θα πρέπει να αποφεύγεται η διενέργεια εκ μέρους της αρχής εξυγίανσης μη συντονισμένων δραστηριοτήτων έρευνας και επιτόπιων επιθεωρήσεων, επειδή μπορεί να οδηγήσει σε διάβρωση της εμπιστοσύνης (19).

Δεύτερον, όσον αφορά την αξιολόγηση των προϋποθέσεων που ενεργοποιούν την εξυγίανση, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι ο προτεινόμενος κανονισμός αναγνωρίζει ότι ο επόπτης είναι το πλέον κατάλληλο όργανο για να αξιολογήσει εάν ένα πιστωτικό ίδρυμα βρίσκεται σε σημείο πτώχευσης ή πιθανής πτώχευσης, και εάν δεν υπάρχει εύλογη προοπτική, οποιαδήποτε εναλλακτική δράση του ιδιωτικού τομέα ή εποπτικά μέτρα να αποτρέψουν την πτώχευση εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος (20). Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η αξιολόγηση αυτών των δύο κριτηρίων θα πρέπει να ανατεθεί αποκλειστικά στην αρμόδια εποπτική αρχή, δηλαδή την ΕΚΤ ή τις εθνικές αρμόδιες αρχές, σύμφωνα με την κατανομή αρμοδιοτήτων που ορίζει ο κανονισμός ΕΕΜ. Με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλιστεί η σαφής κατανομή των αρμοδιοτήτων προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάληψη άμεσης και αποτελεσματικής δράσης εξυγίανσης (21). Ο προτεινόμενος κανονισμός θα πρέπει να ορίζει ότι η Επιτροπή θα μπορεί να αποφασίζει εάν θα θέσει ένα πιστωτικό ίδρυμα σε κατάσταση εξυγίανσης μόνο βάσει μιας τέτοιας εποπτικής εκτίμησης (22). Αυτή η εκτίμηση, επομένως, θα είναι απαραίτητη, όχι όμως και επαρκής, προϋπόθεση για να τεθεί το ίδρυμα υπό εξυγίανση.

Τρίτον, ο επόπτης θα πρέπει να είναι το αποκλειστικά αρμόδιο όργανο να αξιολογήσει εάν μία οντότητα ή ένας όμιλος δεν θα είναι πλέον βιώσιμος εάν δεν απομειωθεί το κεφάλαιο ή δεν μετατραπεί σε μετοχές, ή εάν υπάρχει ανάγκη έκτακτης δημόσιας χρηματοδοτικής στήριξης. Αυτή η εκτίμηση βιωσιμότητας θα λαμβάνει χώρα είτε πριν είτε ταυτόχρονα με την εκτίμηση εάν μία τράπεζα πληροί τις προϋποθέσεις για εξυγίανση και επομένως θα ενεργείται πριν την έναρξη της εξυγίανσης. Συνεπώς, ο προτεινόμενος κανονισμός θα πρέπει να απονέμει με σαφήνεια την αρμοδιότητα για την αξιολόγηση αυτή στον επόπτη, ενώ μια τέτοια εποπτική εκτίμηση θα πρέπει να αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την απομείωση ή μετατροπή των κεφαλαιακών μέσων (23).

Επιπλέον, προκειμένου να εξασφαλιστεί η διενέργεια των ορθών ελέγχων και ισολογισμών, το Συμβούλιο Εξυγίανσης και η Επιτροπή θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν την υποβολή μιας εκτίμησης από τον επόπτη (την ΕΚΤ ή την αρμόδια εθνική αρχή) οποτεδήποτε εάν ένα πιστωτικό ίδρυμα βρίσκεται σε σημείο πτώχευσης ή πιθανής πτώχευσης, ή εάν θεωρείται ότι δεν θα είναι πλέον βιώσιμο εάν δεν γίνει απομείωση κεφαλαίου. Με αυτόν τον τρόπο θα αντισταθμιστεί οποιαδήποτε πιθανή αδράνεια εκ μέρους της εποπτικής αρχής στην περίπτωση όπου η αρχή εξυγίανσης θεωρεί αναγκαία την ανάληψη δράσης (24).

Τέλος, ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει ότι η ΕΚΤ και οι εθνικές εποπτικές αρχές θα παρέχουν στο Συμβούλιο Εξυγίανσης και στην Επιτροπή όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την άσκηση των καθηκόντων τους. Η ανταλλαγή πληροφοριών αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα τόσο της εποπτείας όσο και της εξυγίανσης. Θα πρέπει, επομένως, να διευκρινιστεί ότι είναι αμοιβαίο το καθήκον σχετικά με την παροχή πληροφοριών. Ειδικότερα, ο επόπτης θα πρέπει να ενημερώνεται το συντομότερο δυνατόν για οποιαδήποτε μέτρα σχεδιάζονται και λαμβάνονται στα πλαίσια της διαδικασίας εξυγίανσης, τα οποία θα του επιτρέψουν να προβλέψει πιθανές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να προειδοποιεί σχετικά την αρχή εξυγίανσης (25).

2.4.   Η συμμετοχή της ΕΚΤ στο Συμβούλιο Εξυγίανσης και η γενική συμμετοχή των κεντρικών τραπεζών

Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι η αιτιολογική σκέψη 19 του προτεινόμενου κανονισμού, η οποία αναφέρεται στους «εκπροσώπους» της Επιτροπής και της ΕΚΤ, δεν συνάδει με τις λοιπές διατάξεις του προτεινόμενου κανονισμού, σύμφωνα με τις οποίες ορισμένα μέλη του Συμβουλίου Εξυγίανσης διορίζονται από την Επιτροπή και την ΕΚΤ. Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο 39 του προτεινόμενου κανονισμού ορίζει ότι το Συμβούλιο Εξυγίανσης απαρτίζεται, μεταξύ άλλων, από ένα μέλος που διορίζεται από την ΕΚΤ, η θητεία του οποίου είναι πενταετής και μη ανανεώσιμη. Σύμφωνα με το άρθρο 43 του προτεινόμενου κανονισμού, τα μέλη του Συμβουλίου Εξυγίανσης θα πρέπει να ενεργούν ανεξάρτητα και αντικειμενικά προς το συμφέρον της Ένωσης συνολικά και δεν επιτρέπεται να ζητούν ούτε να λαμβάνουν οδηγίες από τα θεσμικά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης, από την κυβέρνηση οποιουδήποτε κράτους μέλους ή από οποιονδήποτε άλλο δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα. Σύμφωνα με τα άρθρα 45 και 49 του προτεινόμενου κανονισμού, το μέλος που διορίζεται από την ΕΚΤ θα συμμετέχει στις συνόδους της ολομέλειας καθώς επίσης και στις εκτελεστικές συνόδους του Συμβουλίου Εξυγίανσης, με δικαίωμα ψήφου.

Προκειμένου να αντικατοπτρίζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια η διαφορά μεταξύ του ρόλου της ΕΚΤ σύμφωνα με τον κανονισμό ΕΕΜ και του ρόλου της ΕΚΤ λόγω της συμμετοχής της στο Συμβούλιο Εξυγίανσης σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, καθώς επίσης και για να διατηρηθεί η διάκριση των θεσμικών αρμοδιοτήτων μεταξύ της εποπτικής λειτουργίας και της λειτουργίας εξυγίανσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ΕΚΤ προτείνει να επιτραπεί στην ΕΚΤ να παρακολουθεί με ανοικτή πρόσκληση όλες τις συνεδριάσεις (της συνόδου ολομέλειας και της εκτελεστικής συνόδου) του Συμβουλίου Εξυγίανσης (26).

Όσον αφορά τον σημαντικό ρόλο και την εμπειρία που έχουν οι κεντρικές τράπεζες σε σχέση με τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τις αρμοδιότητες μακροπροληπτικής εποπτείας, θα πρέπει οι εθνικές κεντρικές τράπεζες – οι οποίες δεν ενεργούν ως αρχές εξυγίανσης σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία – να έχουν το δικαίωμα να παρίστανται στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου ως παρατηρητές και, εκτός από την ΕΚΤ, θα πρέπει να συμμετέχουν στην αξιολόγηση της συστημικής επίπτωσης που μπορεί να έχει οποιαδήποτε δράση εξυγίανσης (27).

2.5.   Εκτίμηση της δυνατότητας εξυγίανσης και η ελάχιστη απαίτηση για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις (ΕΑΕΥ)

Η ΕΚΤ επικροτεί το γεγονός ότι ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει ότι το Συμβούλιο Εξυγίανσης θα προβαίνει σε εκτίμηση της δυνατότητας εξυγίανσης οποιασδήποτε οντότητας η οποία αναφέρεται στο άρθρο 2, κατόπιν διαβούλευσης με την αρμόδια αρχή, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ (28). Παρόλο που η διαβούλευση με τον επόπτη επαρκεί όσον αφορά την ίδια την εκτίμηση, τα μέτρα για την άρση των εμποδίων στη δυνατότητα εξυγίανσης θα πρέπει να καθορίζονται από κοινού και να εφαρμόζονται σε συνεργασία με τον επόπτη. Αυτό θα αντικατόπτριζε την ισχυρή εποπτική συμμετοχή στην κατάρτιση των σχεδίων εξυγίανσης (29). Κατά την αξιολόγηση αυτή δεν θα συνεκτιμάται οποιαδήποτε οικονομική υποστήριξη από το ΕΤΕΤ, εκτός από την παροχή προσωρινής ρευστότητας. Η συνεκτίμηση υποστήριξης φερεγγυότητας από το ταμείο θα αντέβαινε στη γενική αρχή ότι οι μέτοχοι και οι πιστωτές του κάθε ιδρύματος ή ομίλου επωμίζονται πρώτοι τις ζημίες σε μία εξυγίανση (30). Το ΕΤΕΤ θα πρέπει να παρέχει πηγές μόνο εάν η χρηματοδότηση της εξυγίανσης μέσω των μετόχων και πιστωτών κρίνεται ανεπαρκής. Συνεπώς, η εκτίμηση της δυνατότητας εξυγίανσης ενός ιδρύματος ή ομίλου θα πρέπει να διασφαλίζει ότι υπάρχει επαρκής ικανότητα απορρόφησης των ζημιών για μία αξιόπιστη στρατηγική εξυγίανσης εντός του ίδιου του ιδρύματος ή του ομίλου (31).

Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η ελάχιστη απαίτηση για επιλέξιμες υποχρεώσεις (ΕΑΕΥ) αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη διασφάλιση της δυνατότητας εξυγίανσης και της επάρκειας της απορροφητικότητας των ζημιών. Για τον λόγο αυτό, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να έχει ενισχυμένο ρόλο στον καθορισμό της ΕΑΕΥ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΑΕΥ μπορεί να έχει άμεσες συνέπειες στη διατήρηση των δραστηριοτήτων μιας τράπεζας σε λειτουργία και, συνεπώς, είναι σημαντική για την αρμόδια αρχή. Η ΕΑΕΥ θα πρέπει, επομένως, να καθορίζεται από το Συμβούλιο Εξυγίανσης «σε συνεργασία» με την αρμόδια αρχή (32). Όσον αφορά τις γενικές αρχές που διέπουν την ΕΑΕΥ, η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται ότι ο προτεινόμενος κανονισμός θα διασφαλίσει την πλήρη συνοχή με την επικείμενη BRRD, προβαίνοντας επομένως σε αντιστοίχιση των κριτηρίων επιλεξιμότητας για επιλέξιμες υποχρεώσεις της ΕΑΕΥ (33).

2.6.   Διάσωση με ίδια μέσα

Ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει ότι οι διατάξεις για τη διάσωση με ίδια μέσα θα εφαρμοστούν από την 1η Ιανουαρίου 2018. Αυτό σημαίνει ότι από το 2015 έως το 2018, ο ΕΜΕ μπορεί να χρειαστεί να εξυγιάνει τράπεζες χωρίς να διαθέτει αυτό το εργαλείο εξυγίανσης. Ωστόσο, εάν σε μία εξυγίανση χρησιμοποιηθούν δημόσιοι πόροι ή πόροι από το ΕΤΕΤ, οι νέοι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις (34) θα απαιτήσουν την υποχρεωτική διάσωση με ίδια μέσα με συμμετοχή του ιδίου κεφαλαίου και των οφειλών μειωμένης εξασφάλισης. Θα υπάρξει, όμως, αβεβαιότητα ως προς το εάν θα μπορούν να συμμετέχουν στη διάσωση με ίδια μέσα τα μη εξασφαλισμένα χρέη υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, επειδή τα κράτη μέλη θα είναι ελεύθερα να αποφασίσουν εάν θα προετοιμαστούν ενόψει της εισαγωγής ενός πλαισίου διάσωσης με ίδια μέσα.

Κατόπιν των ανωτέρω, η ΕΚΤ στηρίζει την εφαρμογή του εργαλείου διάσωσης με ίδια μέσα πριν από το 2018. Η διάσωση με ίδια μέσα θεωρείται ότι έχει ήδη ληφθεί υπόψη σε μεγάλο βαθμό, οπότε ο αντίκτυπος στη χρηματοδότηση αναμένεται να είναι οριακός. Περαιτέρω, η εφαρμογή του εργαλείου διάσωσης με ίδια μέσα θα συμβάλει στην ασφάλεια του δικαίου, στη σταθερότητα και προβλεψιμότητα, και επομένως στην αποφυγή ad hoc λύσεων (35).

Η πρόβλεψη για τη σειρά προτεραιότητας των απαιτήσεων σε περίπτωση αφερεγγυότητας, η οποία καθορίζει τη σειρά με την οποία καταλογίζονται οι ζημίες στη διάσωση με ίδια μέσα (36), δεν φαίνεται να συμπίπτει με τις διατάξεις της επικείμενης BRRD. Συνεπώς, ανάλογα με το τελικό κείμενο που θα υιοθετηθεί από τον νομοθέτη της Ένωσης, θα πρέπει να υπάρξει συνοχή. Ειδικότερα, οι καλυπτόμενες καταθέσεις θα πρέπει να έχουν την «υψηλότερη σειρά κατάταξης», ενώ οι επιλέξιμες καταθέσεις φυσικών προσώπων και μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων θα πρέπει να έχουν υψηλότερη σειρά κατάταξης από τα μη εξασφαλισμένα χρέη υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας. Αντίστοιχα, θα πρέπει επίσης να ευθυγραμμιστεί ο ρόλος των συστημάτων εγγύησης καταθέσεων στο πλαίσιο της εξυγίανσης με τις διατάξεις της επικείμενης BRRD, οι οποίες προβλέπουν την υποκατάσταση των συστημάτων εγγύησης καταθέσεων στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των καλυπτόμενων καταθετών (37).

2.7.   Ενιαίο ταμείο εξυγίανσης τραπεζών

Η ΕΚΤ επικροτεί το γεγονός ότι ο ΕΜΕ θα συμπεριλαμβάνει ένα ΕΤΕΤ, το οποίο θα χρηματοδοτείται με εκ των προτέρων εισφορές βάσει του προφίλ κινδύνου από τα πιστωτικά ιδρύματα που είναι εγκατεστημένα στα κράτη μέλη και συμμετέχουν στον ΕΜΕ. Ένας τέτοιος έλεγχος από ένα κοινό ταμείο εξυγίανσης είναι βασικό στοιχείο για τον ΕΜΕ, προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση εξυγίανσης χωρίς προσφυγή σε δημόσιους πόρους. Θα επιτρέψει στο Συμβούλιο Εξυγίανσης τη λήψη άμεσων μέτρων, χωρίς την ανάγκη παρατεταμένων συζητήσεων μεταξύ των διασυνοριακών τραπεζών σχετικά με τον επιμερισμό των βαρών, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό μία βέλτιστη και πιο οικονομικώς αποδοτική στρατηγική εξυγίανσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η άντληση πόρων θα επιτρέψει στο ΕΤΕΤ να προστατέψει τους φορολογούμενους με έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο από τις εθνικές ρυθμίσεις και, επομένως, να διαρρήξει τον αρνητικό σύνδεσμο μεταξύ των τραπεζών και των αντίστοιχων κρατικών χρεών.

Ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει ένα επίπεδο στόχου για το ΕΤΕΤ που ανέρχεται τουλάχιστον στο 1 % του ποσού των καλυπτόμενων καταθέσεων. Η ΕΚΤ υποστηρίζει την άποψη ότι οι καλυπτόμενες καταθέσεις δεν είναι ο πιο κατάλληλος δείκτης αναφοράς, δεδομένου ότι δεν αντικατοπτρίζουν πλήρως το πιθανό κόστος χρηματοδότησης σε διαδικασίες εξυγίανσης. Οι καλυπτόμενες καταθέσεις μπορεί να παραμένουν σταθερές, ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις να αυξάνονται σημαντικά, ή μπορεί να αυξάνονται, ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις να παραμένουν σταθερές. Και στις δύο περιπτώσεις, η πιθανή έκθεση του ταμείου εξυγίανσης δεν θα αντικατοπτρίζεται επαρκώς. Θα πρέπει, επίσης, να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι καλυπτόμενες καταθέσεις είναι ήδη ασφαλισμένες μέσω του Συστήματος Εγγύησης των Καταθέσεων (ΣΕΚ), επειδή το ΣΕΚ μπορεί να συμβάλει στη χρηματοδότηση της εξυγίανσης εάν οι (προνομιούχες) καλυπτόμενες καταθέσεις υποστούν ζημία. Συνεπώς, αυτός ο δείκτης αναφοράς θα πρέπει να συμπληρωθεί με μία τιμή αναφοράς σε σχέση με τις συνολικές υποχρεώσεις, η οποία θα μπορεί να βαθμονομηθεί επαρκώς από το Συμβούλιο Εξυγίανσης, ενώ το επίπεδο του 1 % των καλυπτόμενων καταθέσεων να διατηρηθεί ως ένα ελάχιστο ποσό (38).

2.8.   Προστατευτικές ρυθμίσεις

Η ΕΚΤ επικροτεί το γεγονός ότι η πρόταση εγκαθιδρύει επιπρόσθετες προστατευτικές ρυθμίσεις, οι οποίες δύναται να ενεργοποιηθούν όταν επέλθουν εξαιρετικές συνθήκες, σε περίπτωση που οι εκ των προτέρων συνεισφορές του ΕΤΕΤ δεν είναι επαρκείς και οι εκ των υστέρων συνεισφορές δεν είναι άμεσα προσβάσιμες για την κάλυψη των εξόδων, με τη συνομολόγηση δανείων ή άλλων μορφών στήριξης από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή άλλα τρίτα μέρη. Αυτές οι προστατευτικές ρυθμίσεις θα ενισχύσουν ακόμα περισσότερο τον ΕΜΕ σε περίπτωση εξαιρετικά δυσμενών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κλυδωνισμών, ενδυναμώνοντας τοιουτοτρόπως την ικανότητά του να αποτρέπει συστημικές κρίσεις. Επιπλέον, η ΕΚΤ στηρίζει την απαίτηση που προβλέπει ότι οποιαδήποτε χρηματοδότηση από τις προστατευτικές ρυθμίσεις θα πρέπει να καλύπτεται από τον χρηματοπιστωτικό τομέα και να μην επιβαρύνει τις φορολογικές αρχές. Αυτή η απαίτηση διατηρεί μία από τις βασικές αιτιολογίες για τη θέσπιση ενός ΕΜΕ, δηλαδή την εξυγίανση τραπεζών χωρίς τη δημιουργία μόνιμων δαπανών για τους φορολογούμενους. Σε σχέση με τα στοιχεία αυτά, ο προτεινόμενος κανονισμός συμβαδίζει πλήρως με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης – 14ης Δεκεμβρίου 2012 και της 27ης – 28ης Ιουνίου 2013 (39), τα οποία βασίζονται στην έκθεση με τίτλο «Προς μία ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ένωση».

Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ παρατηρεί ότι ο προτεινόμενος κανονισμός παραμένει ασαφής σε σχέση με την προβλεπόμενη μελέτη των επιπρόσθετων προστατευτικών ρυθμίσεων. Ειδικότερα, ενώ ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει για τη δυνατότητα δανεισμού από τρίτα μέρη (40), δεν προσδιορίζει εάν οι επιπρόσθετες προστατευτικές ρυθμίσεις θα περιλαμβάνουν επίσης προσωρινή πρόσβαση σε δημόσιους πόρους ή θα βασίζονται αποκλειστικά στον δανεισμό από τον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με τη σαφή διευκρίνιση στο σχέδιο του άρθρου 6 παράγραφος 4 ότι τα κράτη μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να παραχωρήσουν μία τέτοια πρόσβαση, φαίνεται ότι μία τέτοια προστασία μπορεί να παραχωρηθεί μόνο σε εκούσια βάση. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι, παρόλο που ισχύει η αρχή της δημοσιονομικής ουδετερότητας, η πρόσβαση σε δημοσιονομικούς πόρους θα αποτελούσε ένα βασικό στοιχείο των προστατευτικών ρυθμίσεων του ΕΜΕ. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι οι ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης ενδέχεται, ιδίως στην αρχή του ΕΜΕ, να είναι ανεπαρκείς και προσωρινά εξαντλημένες υπό συνθήκες έντονης αναταραχής στη χρηματοπιστωτική αγορά. Η ΕΚΤ κατανοεί ότι η Επιτροπή δεν συμπεριέλαβε υποχρέωση των συμμετεχόντων κρατών μελών να παραχωρήσουν πρόσβαση σε δημόσιους πόρους, επειδή αυτό θα μπορούσε να παρακωλύσει τη δημοσιονομική εθνική κυριαρχία των κρατών μελών, η οποία δεν μπορεί να αποδυναμωθεί σύμφωνα με τη νομική βάση του προτεινόμενου κανονισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΚΤ θεωρεί ότι είναι σημαντικό τα συμμετέχοντα κράτη μέλη να προβλέψουν να υπάρχει διαθέσιμο ένα κοινό και σταθερό δημόσιο σύστημα ασφαλείας όταν ο προτεινόμενος κανονισμός τεθεί σε εφαρμογή (41).

Αυτό το δημόσιο σύστημα ασφαλείας μπορεί να περιλαμβάνει ένα πιστωτικό όριο, το οποίο θα παραχωρεί στον ΕΜΕ πρόσβαση σε δημοσιονομικούς πόρους από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Για την τήρηση της αρχής της δημοσιονομικής ουδετερότητας, το πιστωτικό όριο θα πρέπει να καλύπτεται πλήρως εάν πρόκειται να ενεργοποιηθεί. Ο προσδιορισμός του χρονικού ορίζοντα για την κάλυψη αυτών των κεφαλαίων από τον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι σημαντικός για την αποφυγή καταβολής υπερβολικά υψηλών προκυκλικών εισφορών. Μία τέτοια ρύθμιση πιστωτικού ορίου θα συμβάδιζε πλήρως με τις διατάξεις των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2012 (42) καθώς επίσης και με παρόμοια νομικά πλαίσια εξυγίανσης σε άλλες χώρες, όπως, για παράδειγμα, το πιστωτικό όριο προς την Federal Deposit Insurance Corporation από το Υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών.

2.9.   Σχέση με το νομοθετικό πλαίσιο περί κρατικών ενισχύσεων

Η ΕΚΤ παρατηρεί ότι ο προτεινόμενος κανονισμός σκοπεί να διασφαλίσει τη διατήρηση των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής όσον αφορά τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων σε όλες τις περιπτώσεις εξυγίανσης οι οποίες περιλαμβάνουν στήριξη που χαρακτηρίζεται ως κρατική ενίσχυση. Ο σκοπός αυτός θα επιτευχθεί εφόσον η διαδικασία κρατικής ενίσχυσης εκτυλίσσεται παράλληλα με τη διαδικασία εξυγίανσης (43). Ωστόσο, ο προτεινόμενος κανονισμός αποσκοπεί να εφαρμόσει τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων και στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπάρχει στήριξη από το ΕΤΕΤ, κατ’ αναλογία, και παράλληλα με τη διαδικασία εξυγίανσης (44).

Η ΕΚΤ αναγνωρίζει ότι το νομοθετικό πλαίσιο περί κρατικών ενισχύσεων αποδεικνύεται σημαντικό στοιχείο για τον καθορισμό κοινών παραμέτρων για εθνική δημόσια στήριξη εντός του πλαισίου εξυγίανσης των τραπεζών ανά την Ένωση. Ωστόσο, η ΕΚΤ θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί προσεκτικά η επίπτωση της εφαρμογής του ελέγχου της κρατικής ενίσχυσης και ο αντίκτυπος αυτής σε εξυγιάνσεις του ΕΜΕ. Μόλις ο ΕΜΕ καταστεί πλήρως λειτουργικός, οι αποφάσεις εξυγίανσης θα λαμβάνονται σε επίπεδο Ένωσης, προκειμένου να διαφυλαχθούν οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και να μην υπάρχει κίνδυνος στρέβλωσης της ενιαίας αγοράς (45). Για τον λόγο αυτό, η παράλληλη αξιολόγηση σύμφωνα με τη διαδικασία περί κρατικών ενισχύσεων δεν θα πρέπει να καθυστερήσει, επαναλάβει ή εμποδίσει τη διαδικασία εξυγίανσης. Ο σκοπός της διαφύλαξης της εσωτερικής αγοράς και της αποφυγής της στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών μελών και των μη συμμετεχόντων κρατών μελών μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τη διαδικασία εξυγίανσης. Η ενσωμάτωση πτυχών της κρατικής ενίσχυσης στη διαδικασία εξυγίανσης είναι δυνατή, ιδίως, εάν ληφθεί υπόψη ότι η Επιτροπή έχει την τελική εξουσία λήψης αποφάσεων. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή του προτεινόμενου κανονισμού θα διασφαλίσει ότι ο έλεγχος της κρατικής ενίσχυσης ούτε επιφέρει αδικαιολόγητες καθυστερήσεις ούτε παρεμποδίζει την επίτευξη των σκοπών της εξυγίανσης, ιδίως δεδομένης της ανάγκης για προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (46). Για λόγους σαφήνειας και ασφάλειας δικαίου, θα ήταν ευκταίο να διασαφηνίσει η Επιτροπή στον προτεινόμενο κανονισμό ποιοι κανόνες από το νομοθετικό πλαίσιο περί κρατικών ενισχύσεων και ποια διαδικασία θα εφαρμοστεί κατ’ αναλογία, και, εφόσον είναι απαραίτητο, να εξηγήσει περαιτέρω τις λεπτομέρειες της εφαρμογής τους χρησιμοποιώντας κατάλληλα μέσα.

Τέλος, περαιτέρω ανάλυση μπορεί να δικαιολογείται στο μέλλον σε σχέση με την εφαρμογή, κατ’ αναλογία, των κανόνων περί κρατικής ενίσχυσης και αναφορικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ των εκτιμήσεων για κρατική ενίσχυση και των εκτιμήσεων που συνδέονται με τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στο πλαίσιο εξυγιάνσεων (47).

2.10.   Δικαστικός έλεγχος των αποφάσεων εξυγίανσης

Ο προτεινόμενος κανονισμός δεν περιλαμβάνει καμία πρόβλεψη για δικαστικό έλεγχο και συναφή ζητήματα σε σχέση με τις αποφάσεις εξυγίανσης. Η ΕΚΤ κατανοεί ότι α) αφενός, τόσο οι αποφάσεις εξυγίανσης (48) του Συμβουλίου Εξυγίανσης / της Επιτροπής όσο και οι αποφάσεις της Επιτροπής σχετικά με τον έλεγχο της συμμόρφωσης με τους κανόνες περί κρατικής ενίσχυσης, και β) αφετέρου, οι δράσεις εξυγίανσης των εθνικών αρχών εξυγίανσης, οι οποίες εφαρμόζουν το σχέδιο εξυγίανσης σύμφωνα με την απόφαση αυτή και τους κανόνες περί κρατικής ενίσχυσης, υπάγονται σε δικαστικό έλεγχο από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα εθνικά δικαστήρια, αντίστοιχα. Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι ο συνδυασμός των ένδικων μέσων προστασίας ενώπιον του Δικαστηρίου, όπως προβλέπονται από τη Συνθήκη και τον προτεινόμενο κανονισμό, καθώς και ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, όπως προβλέπονται από την εθνική νομοθεσία των συμμετεχόντων κρατών μελών, εγγυάται την τήρηση προσηκόντων διαδικαστικών δικαιωμάτων προς τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που επηρεάζονται από τις αποφάσεις του ΕΜΕ.

Για λόγους νομικής σαφήνειας, θα ήταν χρήσιμο ο κανονισμός να προσδιορίσει ότι δεν θίγεται η αρμοδιότητα των εθνικών δικαστηρίων να ελέγχουν τις πράξεις ή παραλείψεις των εθνικών αρχών εξυγίανσης και άλλων αρμόδιων αρχών όταν εφαρμόζουν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Εξυγίανσης, οι οποίες εκδόθηκαν στα πλαίσια της διαδικασίας εξυγίανσης σύμφωνα με το άρθρο 16. Επιπλέον, μπορεί να μελετηθεί η υιοθέτηση διατάξεων που να αποκλείουν ή, τουλάχιστον, να περιορίζουν την αναστρεψιμότητα αποφάσεων που λαμβάνονται από το Συμβούλιο Εξυγίανσης, ιδίως σε σχέση με αποφάσεις που λαμβάνονται βάσει του άρθρου 26 παράγραφος 2 του προτεινόμενου κανονισμού, σύμφωνα με διατάξεις που αναφέρονται στην BRRD σε σχέση με το δικαίωμα προσφυγής και αποκλεισμού άλλων μέτρων. Οι σχετικές διατάξεις θα πρέπει να εξισορροπηθούν προσεκτικά προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας σύμφωνα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Τέλος, για να αυξηθεί το επίπεδο διαφάνειας σε σχέση με τα ένδικα μέσα που διαθέτει ο ΕΜΕ, κρίνεται σκόπιμο να καθοριστεί το πεδίο και το περιεχόμενο του δικαιώματος των μερών για δικαστικό έλεγχο το οποίο επηρεάζεται από τα μέτρα εξυγίανσης βάσει του ΕΜΕ, καθορίζοντας, για παράδειγμα, ότι ο δικαστικός έλεγχος των πράξεων και παραλείψεων των εθνικών αρχών εξυγίανσης θα πρέπει να λαμβάνει πλήρως υπόψη του ότι, σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 8 του προτεινόμενου κανονισμού, οι εθνικές αρχές υποχρεούνται να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Εξυγίανσης, καθώς και ότι αυτές οι αποφάσεις υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό θα μπορούσε να τεθεί είτε στην αιτιολογική έκθεση του προτεινόμενου κανονισμού είτε σε ξεχωριστό έγγραφο.

2.11.   Ορολογία

Η ΕΚΤ επικροτεί τον σκοπό της Επιτροπής να διασφαλίσει ότι ο προτεινόμενος κανονισμός είναι σύμφωνος με την επικείμενη BRRD, η οποία, επίσης, θα πρέπει να διασφαλίσει συνέπεια σε σχέση με τους ορισμούς που χρησιμοποιεί. Οι ορισμοί της BRRD θα πρέπει να διατηρηθούν εκτός εάν υπάρχουν αντικειμενικοί λόγοι για την απομάκρυνση από αυτούς ή την παράλειψή τους στον προτεινόμενο κανονισμό (49). Προς το σκοπό αυτό, όταν γίνεται αναφορά στην αρχή εξυγίανσης, ο κανονισμός θα πρέπει να χρησιμοποιεί μία προσέγγιση συνέπειας αναφερόμενος, για παράδειγμα, στην «αρμόδια αρχή» και να διευκρινίζεται ότι ο όρος αυτός περιλαμβάνει τόσο την ΕΚΤ στον εποπτικό της ρόλο όσο και τις εθνικές εποπτικές αρχές.

2.12.   Κράτη μέλη που έχουν προβεί σε ρύθμιση στενής συνεργασίας

Η ΕΚΤ προτείνει να προστεθεί στον προτεινόμενο κανονισμό μία διάταξη σε σχέση με τις διαδικασίες εξυγίανσης οι οποίες δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί, σε περίπτωση όπου ένα κράτος μέλος το οποίο έχει προβεί σε ρύθμιση στενής συνεργασίας (50), και επομένως υπόκειται αυτόματα στον προτεινόμενο κανονισμό, καταγγείλει αυτή τη συνεργασία.

---

(1)  COM(2013) 520 τελικό.

(2)  ΕΕ C 30 της 1.2.2013, σ. 6. Όλες οι γνώμες της ΕΚΤ δημοσιεύονται στον δικτυακό της τόπο (www.ecb.europa.eu).

(3)  Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη διεύθυνση www.consilium.europa.eu.

(4)  Παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2012 και είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη διεύθυνση www.consilium.europa.eu.

(5)  Βλέπε επίσης τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας της 29ης Νοεμβρίου 2012, σχετικά με πρόταση οδηγίας για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (CON/2012/99) (ΕΕ C 39 της 12.2.2013, σ. 1.).

(6)  Βλέπε άρθρο 7 του προτεινόμενου κανονισμού.

(7)  Βλέπε άρθρο 20 του προτεινόμενου κανονισμού.

(8)  Απόφαση της 13ης Ιουνίου 1958 στην υπόθεση 9/56, Meroni κατά Ανώτατης Αρχής (Συλλογή 1958, σ. 133), απόφαση της 14ης Μαΐου 1981 στην υπόθεση 98/80, Romano κατά INAMI (Συλλογή 1981, σ. 1241) και απόφαση της 12ης Ιουλίου 2005 στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-154/04 και C-155/04, Alliance for Natural Health κ.λπ. (Συλλογή 2005, σ. I-6451).

(9)  Βλέπε, για παράδειγμα, τα σχόλια στο άρθρο 16 του προτεινόμενου κανονισμού, τα οποία αναφέρονται παρακάτω και στην πρόταση διατύπωσης στην Τροποποίηση 6.

(10)  Άρθρο 41 παράγραφος 8 του προτεινόμενου κανονισμού.

(11)  Βλέπε Κεφάλαιο 4: Συνεργασία, του προτεινόμενου κανονισμού.

(12)  ΕΕ L 287, 29.10.2013, σ.63. Βλέπε, ιδίως, άρθρα 3 παράγραφος 3 και 27 παράγραφος 2 του κανονισμού ΕΕΜ.

(13)  Άρθρο 27 παράγραφοι 2 και 3 του προτεινόμενου κανονισμού.

(14)  Βλέπε, για παράδειγμα, τις προτάσεις διατύπωσης στις τροποποιήσεις 2, 5, 8 και 10.

(15)  Βλέπε άρθρο 26 παράγραφος 11 και αιτιολογική παράγραφο 70 του κανονισμού ΕΕΜ.

(16)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 12.

(17)  Το άρθρο 11 παράγραφος 4 του προτεινόμενου κανονισμού θα πρέπει, επομένως, να τροποποιηθεί αντιστοίχως. Βλέπε τη σχετική πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 5.

(18)  Άρθρο 23 παράγραφος 1 (ΣΕ) της γενικής προσέγγισης στο σχέδιο οδηγίας σχετικά με την θέσπιση πλαισίου για την πρόληψη και την εξυγίανση τραπεζών υπό πτώχευση, όπως συμφωνήθηκε από τους υπουργούς οικονομίας των κρατών μελών στο Συμβούλιο ECOFIN της 27ης Ιουνίου 2013.

(19)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 14.

(20)  Η αιτιολογική σκέψη 16 του προτεινόμενου κανονισμού αναφέρει ότι, «Η ΕΚΤ, ως επόπτης εντός του ΕΕΜ, είναι το πλέον κατάλληλο όργανο για να αξιολογήσει εάν ένα πιστωτικό ίδρυμα βρίσκεται σε σημείο πτώχευσης ή πιθανής πτώχευσης, και εάν δεν υπάρχει εύλογη προοπτική, οποιαδήποτε εναλλακτική δράση του ιδιωτικού τομέα ή εποπτικά μέτρα να αποτρέψουν την πτώχευση εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος».

(21)  Το σημείο αυτό αναφέρθηκε και στη Γνώμη CON/2012/99, παράγραφος 2.1.

(22)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 6.

(23)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 8.

(24)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 8.

(25)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στις τροποποιήσεις 11, 12 και 13.

(26)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στις τροποποιήσεις 15, 16 και 17.

(27)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 15.

(28)  Αυτό συνάδει με τα βασικά χαρακτηριστικά για αποτελεσματικά καθεστώτα εξυγίανσης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων («Key Attributes of Effective Resolution Regimes for Financial Institutions»), που προσδιορίστηκαν από το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Financial Stability Board - FSB), Οκτώβριος 2011, διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο του FSB στη διεύθυνση www.financialstabilityboard.org. Βλέπε Παράρτημα II και άρθρο 10.

(29)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 3.

(30)  Βλέπε άρθρο 13 παράγραφος 1 του προτεινόμενου κανονισμού.

(31)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 7.

(32)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 4.

(33)  Βλέπε, για παράδειγμα, σχέδιο άρθρου 39 παράγραφος 2 της BRRD, το οποίο θέτει τις προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν για να θεωρηθεί μία υποχρέωση ως επιλέξιμη υποχρέωση.

(34)  Βλέπε την Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή, μετά την 1η Αυγούστου 2013, των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στα μέτρα στήριξης των τραπεζών στο πλαίσιο της χρηματοπιστωτικής κρίσης της 30 Ιουλίου 2013 (ΕΕ C 216 της 30.7.2013, σ. 1).

(35)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 22.

(36)  Με την επιφύλαξη της λίστας εξαιρέσεων η οποία μπορεί να ισχύει σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Βλέπε άρθρο 24 παράγραφος 5 του προτεινόμενου κανονισμού.

(37)  Συνεπώς, τα άρθρα 15 και 73 του προτεινόμενου κανονισμού θα πρέπει να αναφέρονται στα άρθρα 98α και 99 της επικείμενης BRRD.

(38)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 19.

(39)  Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη διεύθυνση www.consilium.europa.eu.

(40)  Ως προς το σημείο αυτό, η ΕΚΤ παρατηρεί ότι σύμφωνα με την απαγόρευση νομισματικής χρηματοδότησης, μία κεντρική τράπεζα μπορεί να μη χρηματοδοτήσει ένα ταμείο εξυγίανσης. Βλέπε, για παράδειγμα, την έκθεση για τη σύγκλιση της ΕΚΤ το 2013, σ.28.

(41)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 20.

(42)  Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 13ης – 14ης Δεκεμβρίου 2012«…Ο ενιαίος μηχανισμός εξυγίανσης θα πρέπει να βασίζεται σε συμβολές του ίδιου του χρηματοπιστωτικού τομέα και να περιλαμβάνει κατάλληλο και αποτελεσματικό σύστημα προστασίας. Αυτό το σύστημα προστασίας θα πρέπει να είναι δημοσιονομικά ουδέτερο μεσοπρόθεσμα, με ανάκτηση της δημόσιας βοήθειας μέσω της εκ των υστέρων καταβολής εισφορών από τον χρηματοπιστωτικό κλάδο.» Η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται ότι ο προτεινόμενος κανονισμός δεν μπορεί να εγκαθιδρύσει ένα τέτοιο πιστωτικό όριο και πρέπει να βασιστεί στην υποχρέωση του Συμβουλίου Εξυγίανσης να το επιδιώξει ενεργά, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν χρηματοπιστωτικοί μηχανισμοί για την παραχώρηση πρόσβασης σε ένα τέτοιο πιστωτικό όριο.

(43)  Βλέπε παράγραφο 4.1.3 της Αιτιολογικής Έκθεσης του προτεινόμενου κανονισμού (εφεξής η «Αιτιολογική Έκθεση») και βλέπε, επίσης, την τελευταία πρόταση του άρθρου 16 παράγραφος 8 του προτεινόμενου κανονισμού.

(44)  Βλέπε άρθρο 16 παράγραφος 10 του προτεινόμενου κανονισμού και παράγραφο 1.2 της Αιτιολογικής Έκθεσης.

(45)  Βλέπε, ιδίως, αιτιολογικές σκέψεις 7, 9 και 13 του προτεινόμενου κανονισμού.

(46)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 6.

(47)  Βλέπε την πρόταση διατύπωσης στην τροποποίηση 21.

(48)  Βλέπε άρθρο 16 του προτεινόμενου κανονισμού, λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη το άρθρο 78 σε σχέση με την εξωσυμβατική ευθύνη του Συμβουλίου Εξυγίανσης.

(49)  Βλέπε, για παράδειγμα, άρθρο 3 παράγραφος 13 του προτεινόμενου κανονισμού το οποίο ορίζει τον «όμιλο». Ο ορισμός αυτός αποκλίνει από τον ορισμό του όρου που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 4 της γενικής προσέγγισης στο σχέδιο οδηγίας σχετικά με την θέσπιση πλαισίου για την πρόληψη και την εξυγίανση τραπεζών υπό πτώχευση, της 27ης Ιουνίου 2013.

(50)  Όπως ορίζεται στον κανονισμό ΕΕΜ.

---

---