1 Εισαγωγή

Στις αρχές του 2020, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ξεκίνησε την επανεξέταση της στρατηγικής της για τη νομισματική πολιτική. Σκοπός της επανεξέτασης είναι να διασφαλιστεί ότι η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ εξακολουθεί να είναι κατάλληλη υπό το φως των παγκόσμιων τάσεων και εξελίξεων που σημειώθηκαν στη διάρκεια των 17 ετών που μεσολάβησαν από τον αρχικό καθορισμό αυτής της στρατηγικής. Όσον αφορά τον ρόλο που διαδραματίζει η νομισματική πολιτική στον κόσμο σήμερα, το ζήτημα που τίθεται στο επίκεντρο της επανεξέτασης είναι με ποιον τρόπο η ΕΚΤ μπορεί να εξακολουθήσει να εφαρμόζει βέλτιστα την εντολή που της έχει ανατεθεί να διασφαλίζει τη σταθερότητα των τιμών για τους πολίτες σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Έχει ζωτική σημασία να γίνουν κατανοητές οι προσδοκίες, οι πεποιθήσεις, ο βαθμός εμπιστοσύνης, οι αβεβαιότητες, οι ελπίδες και οι φόβοι των επιμέρους νοικοκυριών και επιχειρήσεων προκειμένου η νομισματική πολιτική να είναι αποτελεσματική. Οι ευρωπαίοι πολίτες κλήθηκαν επομένως να μοιραστούν με την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕθνΚΤ) της ζώνης του ευρώ τις απόψεις τους για τη σταθερότητα των τιμών, τα οικονομικά θέματα, τις παγκόσμιες προκλήσεις και την επικοινωνία με το κοινό. Για να συμπεριλάβει όσο το δυνατόν περισσότερες απόψεις, η επανεξέταση ξεκίνησε με μια διαδικασία συγκέντρωσης απόψεων και προβληματισμού. Αυτή η διαδικασία είχε διττό στόχο: να εμπλουτιστεί η ανάλυση της επανεξέτασης λαμβάνοντας υπόψη ένα ευρύ φάσμα προοπτικών και να αποτελέσει μια ευκαιρία συνεργασίας με το ευρύτερο κοινό με έναν δομημένο τρόπο. Η παρούσα ενδιάμεση έκθεση συνοψίζει τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τους ευρωπαίους πολίτες, στο πλαίσιο της διαδικασίας συγκέντρωσης απόψεων, μέσα από πολλαπλούς διαύλους: μια ειδική εκδήλωση για τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2020 (εκδήλωση «Η ΕΚΤ σάς ακούει»), μια διαδικτυακή έρευνα για το ευρύ κοινό που διήρκεσε από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο του 2020 (πύλη «Η ΕΚΤ σάς ακούει») και εκδηλώσεις σε εθνικό επίπεδο που διοργανώθηκαν από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ (ΕθνΚΤ) μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου 2020 (εκδηλώσεις συγκέντρωσης απόψεων των ΕθνΚΤ).^[1] Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα ευρήματα είναι ποιοτικού χαρακτήρα και δεν είναι απαραιτήτως αντιπροσωπευτικά.

2 Κυριότερα ευρήματα

2.1 Πλαίσιο

Κατά τη διαδικασία συγκέντρωσης απόψεων συγκεντρώθηκαν οι απόψεις των πολιτών και δόθηκε το έναυσμα για συζητήσεις γύρω από τέσσερα βασικά θέματα: σταθερότητα των τιμών, οικονομικά θέματα, παγκόσμιες προκλήσεις και επικοινωνία. Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις και μοιράστηκαν τις προσδοκίες τους για το τι πρέπει να παρέχει μια κεντρική τράπεζα σε ένα περιβάλλον ευρύτερων κοινωνικοπολιτικών προκλήσεων. Ζητήματα συστημικού χαρακτήρα που επηρεάζουν το έργο μιας κεντρικής τράπεζας, όπως οι μακροπρόθεσμες επιδράσεις της πανδημίας του κορωνοϊού στην οικονομία, οι επιδράσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού στην απασχόληση, το κόστος της κλιματικής αλλαγής και το ενδεχόμενο οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κρίσεων στο μέλλον, κυριάρχησαν σε όλους τους διαύλους συγκέντρωσης απόψεων.

2.2 Οι αντιλήψεις για τη σταθερότητα των τιμών, τον πληθωρισμό και τον αποπληθωρισμό

Πολλοί συμμετέχοντες συσχετίζουν τη μεταβολή του γενικού επιπέδου των τιμών με έναν αρνητικό αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή, που συνήθως παρουσιάζεται ως μείωση της αγοραστικής δύναμης και της αξίας των αποταμιεύσεων. Αν και η επιδείνωση του πληθωρισμού δεν ήταν η βασική ανησυχία, ήταν κοινή η αντίληψη ότι οι τιμές αυξήθηκαν δυσανάλογα. Αυτό υποστηρίχθηκε και από την αντίληψη για αύξηση των δαπανών, συγκεκριμένα για αύξηση των μισθώσεων και των δόσεων ενυπόθηκων δανείων, και για πιο ακριβά είδη διατροφής. Η διαδικασία συγκέντρωσης απόψεων κατέδειξε τη σημαντική επίδραση που ασκεί το κόστος στέγασης στις εκτιμήσεις των ανθρώπων για το επίπεδο του πληθωρισμού. Πολλοί εκμεταλλεύτηκαν αυτή την ευκαιρία για να παροτρύνουν την ΕΚΤ να διευρύνει το πεδίο του κόστους στέγασης (συμπεριλαμβανομένου του κόστους στέγασης για τους ιδιοκτήτες κατοικιών) το οποίο λαμβάνεται υπόψη κατά τη μέτρηση του πληθωρισμού. Ωστόσο, ορισμένοι εξέφρασαν επιφυλάξεις για τη συμπερίληψη περιουσιακών στοιχείων, όπως τα ακίνητα, στο καλάθι των αγαθών και των υπηρεσιών.

Σε αυτό το πλαίσιο, ορισμένοι αμφισβήτησαν τον στόχο της ΕΚΤ για διατήρηση του πληθωρισμού «κάτω, αλλά πλησίον του 2%» μεσοπρόθεσμα. Αυτοί διερωτήθηκαν αν ο στόχος της ΕΚΤ δεν θα έπρεπε να ήταν πλησιέστερος στο 0% προκειμένου το ευρώ να διατηρήσει την αγοραστική του δύναμη στο μέλλον ή επειδή θεώρησαν ότι η παρατεταμένη αδυναμία επίτευξης του στόχου αποτελεί απόδειξη ότι τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που έχουν ληφθεί είναι ανεπαρκή. Ορισμένοι επίσης επέκριναν την παρατεταμένη περίοδο χαμηλών επιτοκίων, η οποία κατά τη γνώμη τους ευθυνόταν για τις υπερβολικές κρατικές δαπάνες και τα μη βιώσιμα επίπεδα χρέους. Με αυτές τις επικρίσεις συνδέεται και η ανησυχία των ανθρώπων για μείωση της απόδοσης των αποταμιεύσεών τους, ως αποτέλεσμα της νομισματικής πολιτικής.

Ωστόσο, υπήρξαν και απόψεις που υποστηρίζουν τον ορισμό της ΕΚΤ για τη σταθερότητα των τιμών και τα συναφή μέτρα νομισματικής πολιτικής. Αυτοί οι συμμετέχοντες κατέδειξαν διάφορους άλλους παράγοντες που άσκησαν επίδραση στην αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής και κάλεσαν άλλους τομείς πολιτικής να στηρίξουν τη νομισματική πολιτική.

2.3 Η οικονομική κατάσταση και οι επιδράσεις των παγκόσμιων τάσεων

Υπήρξε μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι η κατάσταση της οικονομίας συνολικά έχει επιδεινωθεί την τελευταία δεκαετία. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ως βασικές αιτίες τον εύθραυστο χαρακτήρα του οικονομικού μας μοντέλου, τις αυξανόμενες παγκόσμιες προκλήσεις και την άνοδο της αβεβαιότητας. Ανησυχούν εξίσου για το μέλλον ενώ οι προοπτικές τους για οικονομική ευημερία σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο είναι μάλλον ζοφερές – απαισιοδοξία που ενδεχομένως συνδέεται εν μέρει με το περιβάλλον εντός του οποίου πραγματοποιήθηκε η διαδικασία συγκέντρωσης απόψεων.

Πράγματι, οι μακροπρόθεσμες οικονομικές επιδράσεις της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) ήταν μια από τις ανησυχίες που αναφέρθηκαν με την πλέον μεγαλύτερη συχνότητα. Αυτές οι ανησυχίες αφορούσαν μεταξύ άλλων τους φόβους για υποτονικότερη οικονομική ανάπτυξη, υψηλότερα επίπεδα εθνικού χρέους, μείωση της ζήτησης, άνοδο της ανεργίας και εργασιακή ανασφάλεια. Συγκεκριμένα, οι νεότεροι ανησυχούν για την επιδείνωση των συνθηκών απασχόλησης και τις λιγότερες ευκαιρίες για εξεύρεση κατάλληλης θέσης εργασίας, σε συνδυασμό με το φόβο επερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών κρίσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί ενέκριναν τα μέτρα στήριξης που έλαβε η ΕΚΤ για την ευρωπαϊκή οικονομία στη διάρκεια της κρίσης, τονίζοντας τη σπουδαιότητά τους και την ανάγκη να συνεχιστούν στη διάρκεια της οικονομικής ανάκαμψης.

Μια πρόσθετη πηγή οικονομικής έντασης αφορούσε το γεγονός ότι αναμενόταν στο μέλλον επιδείνωση των μισθών και των συντάξεων. Αυτό οφείλεται στην αντίληψη ότι αυτές οι μορφές εισοδήματος δεν ακολουθούν τη γενική αύξηση των τιμών, γεγονός που οδηγεί σε απώλεια της αγοραστικής δύναμης. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν τον φόβο τους για περιορισμό της οικονομικής τους δυνατότητας να καλύπτουν τις ανάγκες τους στο μέλλον. Άλλοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για το γεγονός ότι οι αγορές στοιχείων ενεργητικού της ΕΚΤ δημιουργούσαν δυνητικές φούσκες στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων.

Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία αντιπροσώπευε, για πολλούς, μια άλλη αιτία οικονομικής ανησυχίας. Οι άνθρωποι ανέφεραν ότι βιώνουν ήδη τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην καθημερινή τους ζωή και ανέμεναν αύξηση του κόστους για την προστασία του περιβάλλοντος στο μέλλον. Ως εκ τούτου, αναμενόταν άνοδος του κόστους δεδομένου ότι η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα αυξήθηκε, μεταξύ άλλων μέσω της μετάβασης σε πιο οικολογικά οικονομικά μοντέλα και τη διατήρηση του περιβάλλοντος.

Ορισμένοι τόνισαν την αβέβαιη επίδραση του ψηφιακού μετασχηματισμού στην οικονομία και διερωτήθηκαν αν η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι επαρκώς εξοπλισμένη για την ψηφιακή οικονομία. Μεταξύ των πιεστικών ζητημάτων που αναφέρθηκαν ήταν η κανονιστική ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης, οι επενδύσεις στην τεχνολογία, η διανομή των οικονομικών κερδών που δημιουργούνται μέσω των τεχνολογικών εξελίξεων και οι επιδράσεις των διαταράξεων που προκαλεί η χρηματοοικονομική τεχνολογία (fintech) στην αγορά εργασίας.

2.4 Ο ρόλος της ΕΚΤ στην αντιμετώπιση πιεστικών προκλήσεων

Υπήρξαν έντονες συζητήσεις σχετικά με το κατά πόσον θα πρέπει να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της εντολής της ΕΚΤ και να επεκταθούν οι δράσεις πολιτικής της στο πλαίσιο του δευτερογενούς στόχου της που αφορά την υποστήριξη των γενικών οικονομικών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης^[2].

Μη κυβερνητικές οργανώσεις, οργανώσεις για την κλιματική αλλαγή, ομάδες προστασίας των καταναλωτών, εκπρόσωποι των νέων, ομάδες προβληματισμού και μέλη του κοινού κάλεσαν την ΕΚΤ να αντιμετωπίσει καλύτερα ευρύτερα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα, όπως η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης και η προστασία του περιβάλλοντος. Διατυπώθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες διέφεραν ανάλογα με τη γνώμη που είχαν οι άνθρωποι για το ποιος είναι ο κατάλληλος ρόλος μιας κεντρικής τράπεζας: ορισμένοι ανέφεραν ότι θα ήθελαν να δουν την ΕΚΤ να προάγει μεγαλύτερη οικονομική συνοχή στις χώρες της ζώνης του ευρώ, ορισμένοι ήθελαν την ΕΚΤ να εγκαταλείπει την αρχή της ουδετερότητας στις αγορές και να δεσμεύεται να αγοράζει μόνο πράσινα περιουσιακά στοιχεία, προωθώντας έτσι την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, και ορισμένοι ήθελαν την ΕΚΤ να εξετάζει έναν τρόπο ούτως ώστε οι πολιτικές της να ασκούν επίδραση στους ανθρώπους άμεσα και όχι μέσω των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Ωστόσο, δεν υποστηρίζουν όλοι μια περαιτέρω επέκταση των καθηκόντων και των εργαλείων της ΕΚΤ. Τα μη συμβατικά μέτρα νομισματικής πολιτικής που λήφθηκαν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 επικρίθηκαν σημαντικά και θεωρήθηκαν από ορισμένους ως υπέρβαση της εντολής της ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτό, πολλοί εξέφρασαν επιφυλάξεις ως προς την ανάληψη από την ΕΚΤ πρόσθετων αρμοδιοτήτων.

Άλλοι αμφισβήτησαν την αποτελεσματικότητα και την καταλληλότητα των αποφάσεων πολιτικής της ΕΚΤ γενικά. Ερμήνευσαν επίσης την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας ως υποχρέωση να περιοριστεί στην εντολή που της έχει ανατεθεί για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και να αποφύγει την εμπλοκή σε ζητήματα που θεωρούνται ότι αποτελούν ευθύνη άλλων φορέων χάραξης πολιτικής.

2.5 Επικοινωνία των κεντρικών τραπεζών

Η διαδικασία συγκέντρωσης απόψεων έδειξε, για άλλη μια φορά, ότι οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να εξηγούν καλύτερα τον ρόλο τους και να χρησιμοποιούν γλώσσα και παραδείγματα που μπορούν εύκολα να γίνουν κατανοητά προκειμένου να κινήσουν το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού.

Πολλοί δήλωσαν κατηγορηματικά ότι δεν ξέρουν τι κάνει μια κεντρική τράπεζα, κάποιοι μάλιστα είχαν πολύ εσφαλμένες αντιλήψεις καθώς πρότειναν στην ΕΚΤ να αναλάβει δράση σε τομείς εκτός του πεδίου αρμοδιοτήτων της, όπως η εναρμόνιση της φορολογίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή η καταπολέμηση της διαφθοράς σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, βασικές έννοιες νομισματικής πολιτικής όπως η σταθερότητα των τιμών, ο πληθωρισμός, τα επιτόκια και οι αγορές στοιχείων ενεργητικού εκλαμβάνονταν ως κάτι που απέχει πολύ από την καθημερινότητα των ανθρώπων. Η εξήγηση της σημασίας αυτών των εννοιών για την ευημερία των ανθρώπων θα πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο της επικοινωνιακής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Αυτό συνεπάγεται μεταξύ άλλων ότι οι περίπλοκες διατυπώσεις και η εξειδικευμένη ορολογία θα πρέπει να αντικατασταθούν από απλή και κατανοητή γλώσσα.

Αυτή η ευρεία έλλειψη κατανόησης έχει διάφορα αίτια, μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι οι άνθρωποι θεωρούν πως δεν έχουν επαρκείς γνώσεις χρηματοοικονομικών. Οι προτάσεις για βελτίωση περιλάμβαναν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ώστε τα θέματα νομισματικής πολιτικής να παρουσιάζονται με απλούστερο τρόπο, καθώς και την τακτική διοργάνωση εκδηλώσεων με συμμετοχή διάφορων ενδιαφερόμενων μερών. Στο ίδιο μήκος κύματος, κάποιοι πρότειναν τη δημοσίευση επεξηγηματικού βίντεο μετά τη συνέντευξη Τύπου για θέματα νομισματικής πολιτικής, με σκοπό να αναλύεται περαιτέρω το πώς οι αποφάσεις που λαμβάνονται επηρεάζουν το κοινό γενικά.

Όσον αφορά το πλαίσιο λογοδοσίας και διαφάνειας της ΕΚΤ, κάποιοι υποστήριξαν ότι η δημοσίευση λεπτομερέστερων αναφορών σχετικά με τις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα μπορούσε να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ. Άλλοι πρότειναν τη δημοσίευση εκτενέστερων αναφορών σχετικά με τα ημερολόγια των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής, στις οποίες θα τονίζεται για παράδειγμα ο χρόνος που αφιερώνεται σε συναντήσεις με εκπροσώπους του χρηματοπιστωτικού τομέα σε σχέση με συναντήσεις με εκπροσώπους άλλων τομέων.

Ωστόσο, κάποιοι διατύπωσαν επιφυλάξεις όσον αφορά την προσέγγιση βάσει της οποίας «περισσότερη επικοινωνία είναι καλύτερη επικοινωνία» και επισήμαναν τον υπερβολικό όγκο πληροφοριών που δημιουργούν οι κεντρικές τράπεζες. Πρότειναν μείωση του όγκου του επικοινωνιακού υλικού (όπως ομιλίες των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής) και προσδιόρισαν ορισμένα βασικά θέματα τα οποία θα πρέπει να κοινοποιούνται κατά τρόπο συνεπή μέσω όλων των διαύλων. Άλλοι τόνισαν τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης σε σχέση με τη μετάφραση σύνθετων εννοιών νομισματικής πολιτικής και ζήτησαν να καλλιεργηθούν στενότερες σχέσεις με τους δημοσιογράφους.

2.6 Παρατηρήσεις και επόμενα βήματα

Πέρα από τη συνεισφορά της στην επανεξέταση της στρατηγικής, η διαδικασία συγκέντρωσης απόψεων ήταν επίσης μια ευκαιρία για επαφή με το ευρύ κοινό. Από αυτήν τη σκοπιά, η προσέγγιση αυτή έτυχε ευρείας εκτίμησης. Οι συμμετέχοντες υποδέχτηκαν με ικανοποίηση την ευκαιρία να εκφράσουν ελεύθερα, στη γλώσσα τους, τις απόψεις, τη γνώμη και τις ανησυχίες τους προς τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ. Επιπλέον, έγιναν θετικές αναφορές στη δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων για ευρύτερα κοινωνικά θέματα, όπως ο πολιτισμός, η παιδεία, η οικογένεια και η απασχόληση, πέρα από τις παραδοσιακές συζητήσεις μεταξύ ειδικών, με την παρότρυνση μάλιστα να ενισχυθεί περαιτέρω.

Εν προκειμένω, είναι σαφές ότι το κοινό περιμένει πως αυτή η εμπειρία θα σημάνει την αρχή ενός διαλόγου και δεν θα αποτελέσει μια και μοναδική διαδικασία διαβούλευσης. Ταυτόχρονα, το κοινό εξέφρασε έντονο ενδιαφέρον να ενημερωθεί για το πώς τα διάφορα στοιχεία της διαδικασίας συγκέντρωσης απόψεων θα ενσωματωθούν στις διαβουλεύσεις για την επανεξέταση της στρατηγικής καθώς και για τα αποτελέσματά τους.

3 Συμπέρασμα

Η συγκέντρωση των απόψεων του ευρύτερου κοινού μάς έδωσε ευρύ φάσμα ιδεών σχετικά με θέματα που αφορούν την επανεξέταση της στρατηγικής. Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν περισσότερο ήταν το κόστος της στέγασης, η εργασιακή ανασφάλεια, η ανισότητα και ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, η διαδικασία αυτή βοήθησε το Ευρωσύστημα να έρθει σε στενότερη επαφή με το ευρύτερο κοινό, να διευρύνει το κοινό του και να δημιουργήσει νέες σχέσεις που θα αποτελέσουν τα θεμέλια για τη συγκέντρωση απόψεων και την επικοινωνία στο μέλλον. Υπάρχει μια σαφής προσδοκία ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να ακούει τις απόψεις και να έρχεται σε επαφή με το ευρύτερο κοινό και την κοινωνία των πολιτών για θέματα που δεν περιορίζονται στην επανεξέταση της στρατηγικής και ότι θα ανταποκριθεί στα αιτήματα για σαφέστερη εξήγηση των αποφάσεων νομισματικής πολιτικής, χρησιμοποιώντας γλώσσα και παραδείγματα που γίνονται εύκολα κατανοητά.

Παράρτημα
Περιλήψεις των εκθέσεων σχετικά με τη διαδικτυακή πύλη «Η ΕΚΤ σάς ακούει», την εκδήλωση «Η ΕΚΤ σάς ακούει» και τις αντίστοιχες εκδηλώσεις συγκέντρωσης απόψεων των ΕθνΚΤ

Περίληψη – Διαδικτυακή πύλη «Η ΕΚΤ σάς ακούει»

Η ΕΚΤ συγκέντρωσε τις απόψεις και τις γνώμες του ευρύτερου κοινού που υποβλήθηκαν μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου από τον Φεβρουάριο έως τον Οκτώβριο του 2020. Οι περίπου 4.000 συμμετέχοντες στη διαδικασία απάντησαν ερωτήσεις για τέσσερα θέματα σχετικά με την επανεξέταση της στρατηγικής νομισματικής πολιτικής: (1) σταθερότητα των τιμών, (2) οικονομικά θέματα, (3) παγκόσμιες προκλήσεις και (4) επικοινωνία των κεντρικών τραπεζών.

1. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι περίμεναν πως οι υψηλότερες τιμές θα είχαν αρνητικό αντίκτυπο σε διάφορες πτυχές της ζωής τους. Κατά κύριο λόγο, συσχέτισαν την άνοδο των τιμών με μείωση της αγοραστικής δύναμης, με στασιμότητα, κατά την αντίληψή τους, μισθών και συντάξεων. Η άνοδος των τιμών θα γινόταν εντονότερα αισθητή στις δαπάνες των πολιτών, όπως η αγορά ή ενοικίαση κατοικίας ή τα καθημερινά ψώνια. Αυτό συνάδει με μια γενική παρατήρηση ότι οι υψηλότερες τιμές αυξάνουν το κόστους της στέγασης και περιορίζουν την ικανότητα αποταμίευσης.
2. Μεταξύ των συμμετεχόντων υπήρχε μια έντονη αίσθηση ότι οι προσωπική οικονομική τους κατάσταση είχε επιδεινωθεί την τελευταία δεκαετία. Εκφράστηκαν σημαντικοί φόβοι για το μέλλον όσον αφορά τις γενικές οικονομικές συνθήκες, την ανισότητα και, ειδικότερα, την ανεργία και την εργασιακή ανασφάλεια. Ο αρνητικός αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία αναφέρθηκε συχνά ως βασική ανησυχία.
3. Διατυπώθηκαν πολλές και διάφορες γνώμες για το αν η ΕΚΤ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και άλλες παραμέτρους κατά τη λήψη αποφάσεων νομισματικής πολιτικής. Πολλοί εξέφρασαν την άποψη ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης, καθώς και στην αντιμετώπιση της ανισότητας και της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, μια σημαντική μειονότητα συμμετεχόντων ήταν της γνώμης ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να περιοριστεί στην εντολή που της έχει ανατεθεί για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και δεν θα πρέπει να παρεμβαίνει σε τομείς που θεωρείται ότι εμπίπτουν στην αρμοδιότητα άλλων φορέων χάραξης πολιτικής.
4. Ενώ ένα σημαντικό ποσοστό των συμμετεχόντων ένιωθαν ότι είχαν επαρκείς πληροφορίες για την ΕΚΤ, πολλοί ένιωθαν ότι δεν ήταν επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με τον ρόλο και τις πολιτικές της ΕΚΤ. Η πολυπλοκότητα της γλώσσας των κεντρικών τραπεζών και η συχνή χρήση εξειδικευμένης οικονομικής ορολογίας, καθώς και η έλλειψη επαφής με το ευρύ κοινό, ήταν λόγοι που σχετίζονταν με την ελλιπή πληροφόρηση. Οι προτάσεις για βελτίωση περιλάμβαναν τη σαφέστερη εξήγηση της σημασίας της σταθερότητας των τιμών και των λόγων που οδηγούν στη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων νομισματικής πολιτικής, με τη χρήση γλώσσας και παραδειγμάτων που γίνονται εύκολα κατανοητά. Άλλοι συμμετέχοντες ζήτησαν περισσότερη διαφάνεια στην επικοινωνία.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο εδώ

Περίληψη – Εκδήλωση «Η ΕΚΤ σάς ακούει»

Η εκδήλωση «Η ΕΚΤ σάς ακούει» με τη συμμετοχή φορέων της κοινωνίας των πολιτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο πραγματοποιήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2020. Οι φορείς που παρευρέθηκαν στην εκδήλωση εκπροσωπούσαν ομάδες που προάγουν το περιβάλλον, τη βιωσιμότητα, την κοινωνική πρόνοια, τις επιχειρήσεις, τη θρησκεία, τον πολιτισμό και τη διαφάνεια. Η δίωρη διαδικτυακή εκδήλωση χωρίστηκε σε δύο ενότητες, οι οποίες είχαν ως επίκεντρο αφενός τη νομισματική πολιτική και την επικοινωνία και αφετέρου τις παγκόσμιες προκλήσεις.

Οι 22 αυτοί φορείς της κοινωνίας των πολιτών προέβαλαν ένα ευρύ φάσμα προοπτικών και εμπειριών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι αποφάσεις της ΕΚΤ επηρεάζουν τις διάφορες κοινωνικές ομάδες που εκπροσωπούσαν. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στους διαρθρωτικούς παράγοντες που εμποδίζουν τη λειτουργία του κοινωνικοοικονομικού συστήματος, στην έλλειψη οικονομικά προσιτών επιλογών στέγασης, στις επιπτώσεις της παγκόσμιας πανδημίας στην απασχόληση και την ανάπτυξη, καθώς και στις απειλές που συνεπάγεται η κλιματική αλλαγή για την οικονομία. Οι απόψεις απέκλιναν σε διάφορα θέματα: κάποιοι παρότρυναν την ΕΚΤ να προχωρήσει πέρα από την πρωταρχική αποστολή της, να εγκαταλείψει την ουδετερότητα στις αγορές και να εφαρμόσει το σύστημα ταξινόμησης βιώσιμων επενδύσεων της ΕΕ, ενώ άλλοι ήταν επιφυλακτικοί όσον αφορά τέτοιου είδους δράση, αναφέροντας πιθανές δευτερογενείς επιδράσεις, όπως το υπερβολικό δημόσιο χρέος, η διακύβευση της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών και η στρέβλωση της εικόνας λόγω παραπλανητικών πληροφοριών περί οικολογικής συνείδησης.

Συνολικά, οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για αυτή την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους και υπογράμμισαν ότι είναι σημαντικό η ΕΚΤ να συνεχίσει να ακούει τους Ευρωπαίους πολίτες.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης είναι διαθέσιμο εδώ

Περίληψη – εκδηλώσεις συγκέντρωσης απόψεων των ΕθνΚΤ

Οι ΕθνΚΤ σε όλη τη ζώνη του ευρώ διοργανώνουν εκδηλώσεις συγκέντρωσης απόψεων για τη συλλογή στοιχείων που θα συνεισφέρουν στην επανεξέταση της στρατηγικής σε εθνικό επίπεδο. Κατ’ αρχήν, οι εκδηλώσεις διοργανώνονται από τους διοικητές των αντίστοιχων κεντρικών τραπεζών και απευθύνονται σε τοπικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η μορφή τους μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα, ανάλογα με τις προτιμήσεις. Μέχρι το τέλος του 2020 είχαν ήδη πραγματοποιηθεί τέτοιες εκδηλώσεις σε 12 χώρες και η διοργάνωσή τους θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος Μαρτίου του 2021.

Το σημαντικότερο θέμα μέχρι σήμερα ήταν ο ορισμός και η μέτρηση της σταθερότητας των τιμών, ιδίως η σύνθεση του καλαθιού των αγαθών που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση του πληθωρισμού, ενώ εκφράστηκαν και κάποιες ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο των σταθερά χαμηλών επιτοκίων στην οικονομία. Τέθηκε επίσης το θέμα της σημαντικής αύξησης του κόστους στέγασης σε πολλές χώρες, καθώς και της διακύμανσης των τιμών της ενέργειας. Ένα ακόμη σημαντικό θέμα που προκαλεί ανησυχία στους φορείς της κοινωνίας των πολιτών σε ολόκληρο το Ευρωσύστημα είναι ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής και ο τρόπος με τον οποίο η ΕΚΤ θα πρέπει να τον αντιμετωπίσει κατά την επανεξέταση της στρατηγικής της. Εκτός από τις παραμέτρους της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, διατυπώθηκαν επίσης αιτήματα προς την ΕΚΤ να εξετάσει, στο μέτρο του δυνατού, την οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα στο πλαίσιο της εντολής της. Τέτοια ζητήματα συχνά συνδέονται με τον αντίκτυπο της πανδημίας και τις αγορές στοιχείων ενεργητικού που πραγματοποιεί η ΕΚΤ.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με εκδηλώσεις σε εθνικό επίπεδο, μπορείτε να συμβουλευθείτε τη συνοπτική παρουσίαση στην κεντρική σελίδα της ΕΚΤ για την επανεξέταση της στρατηγικής.