Δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σχετικά με την αποστολή στην Ελλάδα για την τρίτη επανεξέταση

Κλιμάκιο στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου επισκέφθηκε την Αθήνα από τις 27 Ιανουαρίου έως τις 11 Φεβρουαρίου για την τρίτη αξιολόγηση του οικονομικού προγράμματος της κυβέρνησης, το οποίο υποστηρίζεται από δανειακή διευκόλυνση 80 δισ. ευρώ προερχομένων από τις χώρες της ζώνης του ευρώ και από συμφωνία stand-by του Ταμείου ύψους 30 δισ. ευρώ.

Οι στόχοι του προγράμματος είναι να αποκατασταθεί η δημοσιονομική βιωσιμότητα, να διασφαλιστεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση. Ύψιστη φροντίδα του προγράμματος παραμένει η κοινωνική δικαιοσύνη όσον αφορά την κατανομή του βάρους της προσαρμογής, η οποία και θα συνεχίσει να κατευθύνει τις πολιτικές της προσεχούς περιόδου.

Η συνολική μας αξιολόγηση είναι ότι το πρόγραμμα έχει σημειώσει περαιτέρω πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων του. Παρά τις καθυστερήσεις σε ορισμένους τομείς, υλοποιούνται σταδιακά οι δημοσιονομικές και οι ευρύτερες μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων στόχων του προγράμματος. Εντούτοις, παραμένει η ανάγκη προγραμματισμού και υλοποίησης σημαντικών μεταρρυθμίσεων ώστε να δημιουργηθεί μία κρίσιμη μάζα που θα διασφαλίζει τη δημοσιονομική βιωσιμότητα και την οικονομική ανάκαμψη.

Όσον αφορά τις προοπτικές, η ύφεση μέχρι σήμερα κυμάνθηκε σε επίπεδα που πλησίαζαν τις προβλέψεις. Ο βασικός πληθωρισμός παρέμεινε χαμηλός παρά την αύξηση στις τιμές των βασικών εμπορευμάτων. Η πτωτική πορεία του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται να συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Είναι ενθαρρυντικό ότι οι εξαγωγές κινήθηκαν πρόσφατα σε ικανοποιητικά επίπεδα. Εξακολουθούμε να αναμένουμε σταθεροποίηση της οικονομίας κατά τα τέλη του 2011.

Όσον αφορά τον δημοσιονομικό τομέα, οι ελληνικές αρχές, παρά τις δυσμενείς μακροοικονομικές συνθήκες, πέτυχαν δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 6% του ΑΕΠ εντός του 2010, μειώνοντας το έλλειμμα του ΑΕΠ στο 9,5% περίπου. Πρόκειται για εντυπωσιακό επίτευγμα, αν και παρατηρήθηκαν ορισμένα προβλήματα στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, ιδίως όσον αφορά την είσπραξη των εσόδων και τον έλεγχο των δαπανών. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί ώστε να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα και σημειώνεται πρόοδος.

Η κυβέρνηση ξεκίνησε να χαράσσει μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική στο πλαίσιο της οποίας θα οριστεί δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα δράσεων ώστε μέχρι το 2014 να έχει υλοποιηθεί πλήρως η δημοσιονομική προσαρμογή. Οι μεταρρυθμίσεις είναι σύνθετες και καλύπτουν μεταξύ άλλων τη φορολογία, την υγεία, την απασχόληση στον δημόσιο τομέα και τις δημόσιες επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση κινείται με τον ενδεδειγμένο τρόπο αφήνοντας χρόνο για διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους πριν περάσει από τον προγραμματισμό στην εφαρμογή των μέτρων. Η πλήρης δέσμευση της κυβέρνησης να υλοποιήσει την πολύπλοκη αυτή διαδικασία θεσμικών αλλαγών, ιδίως δε η αποφασιστικότητά της να αντισταθεί στα κεκτημένα συμφέροντα, είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία.

Στον τομέα της χρηματοδότησης, η κυβέρνηση συνεχίζει να εργάζεται για να διασφαλίσει τη σταδιακή επιστροφή στις αγορές ομολόγων με αποδεκτά επιτόκια. Η αυστηρή τήρηση του προγράμματος με την οικονομική συμβολή της διεθνούς κοινότητας εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα για την επίτευξη του στόχου αυτού. Είναι εξίσου σημαντικό η κυβέρνηση να αναβαθμίσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και εν γένει να επιτύχει μεγαλύτερες αποδόσεις από το ευρύ φάσμα περιουσιακών της στοιχείων. Το έργο πλήρους απογραφής των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων της κυβέρνησης και επεξεργασίας σχεδίου δράσης ανά στάδια είναι σε εξέλιξη.

Στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η περιορισμένη ρευστότητα και η αύξηση των μη αποδοτικών δανείων ασκούν πίεση στο τραπεζικό σύστημα και η παροχή πιστώσεων συρρικνώνεται. Είναι ενθαρρυντικό ότι, πρόσφατα, ιδιωτικές τράπεζες πέτυχαν, έως ένα βαθμό, να αντλήσουν κεφάλαια. Είναι ουσιώδους σημασίας να σημειωθεί πρόοδος εκ μέρους της κυβέρνησης όσον αφορά τη σταθερότητα και την αποδοτικότητα των τραπεζών που είναι υπό τον έλεγχό της. Το Ευρωσύστημα απετέλεσε βασική πηγή ρευστότητας για το σύστημα και τούτο επιτρέπει στις τράπεζες να κινηθούν σταδιακά προς ένα βιώσιμο μεσοπρόθεσμο μοντέλο χρηματοδότησης. Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι διαθέσιμο για να παράσχει υποστήριξη σε τράπεζες εντός του συστήματος, εάν παραστεί ανάγκη.

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σημειώνουν πρόοδο. Νομοθεσία που καλύπτει πτυχές της αγοράς εργασίας, την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, τη μεταρρύθμιση της υγείας, την αδειοδότηση και την Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ήδη ψηφιστεί είτε πρόκειται να ψηφιστεί σύντομα. Οι ελληνικές αρχές οφείλουν τώρα να εστιάσουν την προσοχή τους στην εφαρμογή των νόμων αυτών, να διασφαλίσουν ότι το νέο πλαίσιο θα τεθεί σε ισχύ το ταχύτερο δυνατόν. Η οικονομική ανάκαμψη απαιτεί κυρίως ταχεία πρόοδο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η κυβέρνηση πρέπει να διασφαλίσει ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι αρκετά φιλόδοξες και εκτεταμένες ώστε να αντιμετωπιστούν οι βαθιές διαρθρωτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Τα επόμενα βήματα θα επικεντρωθούν, μεταξύ άλλων, στην αναζωογόνηση της τουριστικής βιομηχανίας, την εξάλειψη των διοικητικών φραγμών στις εξαγωγές και την ενδυνάμωση του πλαισίου που διέπει τις δημόσιες συμβάσεις.

Επόμενα βήματα. Η έγκριση των συμπερασμάτων της τρίτης αξιολόγησης θα επιτρέψει την εκταμίευση 15 δισ. ευρώ (10,9 δισ. ευρώ από τις χώρες της ζώνης του ευρώ και 4,1 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ). Η επόμενη αποστολή έχει προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2011.