Απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις για τα μετρητά

Θα εξαφανιστούν τα μετρητά στο κοντινό μέλλον;

Όχι. Τα μετρητά θα εξακολουθήσουν να είναι το βασικό μέσο πληρωμής για το ορατό μέλλον. Τα μετρητά φέρουν αξία, η γνησιότητά τους μπορεί να επαληθευτεί κατά τρόπο αξιόπιστο και για τον διακανονισμό της πληρωμής δεν απαιτείται η συμμετοχή τρίτου μέρους. Κανένα άλλο μέσο πληρωμής δεν παρέχει αυτά τα οφέλη τόσο αποτελεσματικά όσο τα μετρητά.

Η αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών θα σημάνει και το τέλος των μετρητών;

Όχι. Τα μοναδικά χαρακτηριστικά τους διασφαλίζουν ότι τα μετρητά θα είναι και στο μέλλον σημαντικά. Τα ψηφιακά μέσα πληρωμής μπορεί να είναι βολικά για πολλούς, αλλά δεν είναι κατάλληλα για όλους. Οι ηλεκτρονικές πληρωμές δεν θα αντικαταστήσουν τα μετρητά ως μέσο πληρωμής, αλλά θα διατίθενται παράλληλα με αυτά.

Επιτρέπεται οι επιχειρήσεις λιανικής να απορρίψουν τα μετρητά ως μέσο πληρωμής;

Τον Μάρτιο του 2010 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τη σύσταση (2010/191/EE), βασιζόμενη σε έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για το ευρώ ως νόμιμο χρήμα, στην οποία αναφέρει τα ακόλουθα όσον αφορά την υποχρέωση να γίνονται δεκτά τα μετρητά.

• Οι επιχειρήσεις λιανικής δεν μπορούν να απορρίψουν πληρωμές σε μετρητά εκτός εάν και τα δύο μέρη έχουν συμφωνήσει να χρησιμοποιήσουν διαφορετικό μέσο πληρωμής.
• Η ανάρτηση πινακίδας ή αφίσας που αναφέρει ότι η επιχείρηση δεν δέχεται πληρωμές σε μετρητά, ή πληρωμές με τραπεζογραμμάτια ορισμένων ονομαστικών αξιών, δεν αρκεί. Η επιχείρηση πρέπει να παρέχει θεμιτή αιτιολογία, όπως δυσκολία να διατηρεί επαρκή αποθέματα μετρητών για ρέστα ή συγκεκριμένους κινδύνους φυσικής ασφάλειας λόγω της ύπαρξης μεγάλων ποσών μετρητών.
• Οι δημόσιοι οργανισμοί που παρέχουν στους πολίτες βασικές υπηρεσίες δεν μπορούν να εφαρμόζουν περιορισμούς ή να αρνούνται γενικά τις πληρωμές σε μετρητά χωρίς βάσιμο λόγο. Αυτό θα υπονόμευε το καθεστώς νόμιμου χρήματος των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ το οποίο προστατεύεται από τη νομοθεσία της ΕΕ.

Έχουν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες αρμοδιότητες σε σχέση με τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα;

Ναι. Η αρμοδιότητα για τα τραπεζογραμμάτια ευρώ ανήκει στην ΕΚΤ και στις εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος. Αντιθέτως, η αρμοδιότητα για την έκδοση των κερμάτων ευρώ ανήκει στα επιμέρους κράτη μέλη, αν και η ΕΚΤ εγκρίνει την ποσότητα κερμάτων που μπορεί να εκδώσει κάθε κράτος μέλος. Όλες οι εθνικές κεντρικές τράπεζες συμμετέχουν στη διαδικασία εφοδιασμού με κέρματα και στην αποθήκευση των αποθεμάτων.

Έχουν οι εμπορικές τράπεζες την ικανότητα να ορίσουν αν ένα τραπεζογραμμάτιο είναι πλαστό;

Όχι. Αν μια εμπορική τράπεζα έχει αμφιβολίες σχετικά με τη γνησιότητα ενός τραπεζογραμματίου ευρώ θα το παραδώσει στην εθνική κεντρική τράπεζα (ή το αρμόδιο εθνικό κέντρο ανάλυσης), που θα αποφασίσει τελικά αν το τραπεζογραμμάτιο είναι πλαστό ή όχι.

Υπάρχουν περισσότερες από μία σειρές τραπεζογραμματίων ευρώ;

Ναι. Τα τραπεζογραμμάτια ευρώ της πρώτης σειράς (5 έως 500 ευρώ) εκδόθηκαν το 2002 και εξακολουθούν να αποτελούν νόμιμο χρήμα. Από το 2013 έως το 2019 η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος εισήγαγαν δεύτερη σειρά (γνωστή ως σειρά «Ευρώπη») τραπεζογραμματίων ευρώ από 5 έως 200 ευρώ (το τραπεζογραμμάτιο των 500 ευρώ δεν εκδίδεται πλέον). Τα τραπεζογραμμάτια της σειράς «Ευρώπη» περιλαμβάνουν ανανεωμένα σχέδια και ενισχυμένα χαρακτηριστικά ασφαλείας.

Οφείλουν όλα τα εμπορικά καταστήματα να παρέχουν υπηρεσίες επιστροφής και ανάληψης μετρητών; Διατίθενται αυτές οι υπηρεσίες σε όλες τις χώρες;

Οι υπηρεσίες επιστροφής και ανάληψης μετρητών στο κατάστημα είναι εναλλακτικοί τρόποι ανάληψης μετρητών, που λειτουργούν συμπληρωματικά προς τις αντίστοιχες υπηρεσίες σε ΑΤΜ και τραπεζικά καταστήματα. Εναπόκειται στους καταστηματάρχες να αποφασίσουν εάν θα παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες στους πελάτες τους. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήσαμε, το 2021 στο 11% των εμπορικών καταστημάτων στη ζώνη του ευρώ ήταν διαθέσιμη η υπηρεσία επιστροφής μετρητών και αντίστοιχα στο 6% η υπηρεσία ανάληψης μετρητών. Ωστόσο, σε κάποιες χώρες της ζώνης του ευρώ αυτές οι υπηρεσίες δεν είναι ακόμη διαθέσιμες.

Μπορώ να κολλήσω κορωνοϊό από τα τραπεζογραμμάτια;

Η ποσότητα ιού που μπορεί να μεταφερθεί μέσω των τραπεζογραμματίων είναι τόσο μικρή που ο κίνδυνος μόλυνσης είναι μηδαμινός σε σχέση με ό,τι ισχύει για άλλες επιφάνειες με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά. Η ΕΚΤ συνεργάζεται στενά με ευρωπαϊκά εργαστήρια προκειμένου να αξιολογήσει τη συμπεριφορά των κορωνοϊών ούτως ώστε να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε ότι η διαχείριση μετρητών παραμένει όσο το δυνατόν ασφαλέστερη. Διαβάστε το σχετικό άρθρο στο ιστολόγιό μας για περισσότερες πληροφορίες.