Η μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή στην Κύπρο και τη Μάλτα

Την 1η Ιανουαρίου 2008 το ευρώ ετέθη επιτυχώς σε κυκλοφορία στην Κύπρο και τη Μάλτα. Πρόκειται για την τρίτη επιτυχημένη μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή, έξι έτη μετά την εισαγωγή των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ στις πρώτες δώδεκα χώρες και ένα έτος μετά την υιοθέτηση του ευρώ από τη Σλοβενία.

Μετά την πρώτη εργάσιμη ημέρα του 2008 (2 Ιανουαρίου), το ποσοστό των τραπεζογραμματίων ευρώ επί του συνόλου των τραπεζογραμματίων σε κυκλοφορία υπερέβαινε ήδη το 50% τόσο στην Κύπρο όσο και στη Μάλτα. Η μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή εξελίσσεται ομαλά και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα σχέδια, χάρη στις έγκαιρες και διεξοδικές προετοιμασίες και τη συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων μερών, το συντονισμό των οποίων ανέλαβαν στις αντίστοιχες χώρες η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, η Κεντρική Τράπεζα της Μάλτας (Bank Ċentrali ta’ Malta/Central Bank of Malta) και οι κυβερνήσεις της Κύπρου και της Μάλτας, καθώς και χάρη στις ευρείας κλίμακας εκστρατείες ενημέρωσης που πραγματοποιήθηκαν στις δύο αυτές χώρες. Προκειμένου οι πολίτες της Κύπρου και της Μάλτας να εξοικειωθούν με την εμφάνιση των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και η Κεντρική Τράπεζα της Μάλτας (Bank Ċentrali ta’ Malta/Central Bank of Malta) χρησιμοποίησαν έναν βέλτιστο συνδυασμό επικοινωνιακών μέσων, συμπεριλαμβανομένης της διαφήμισης, της άμεσης παροχής πληροφοριών σε νοικοκυριά και των δραστηριοτήτων δημόσιων σχέσεων, για να διασφαλίσουν τη σωστή και έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών. Επίσης, συμπεριλήφθηκαν δραστηριότητες για τις πιο ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.

Και στις δύο χώρες το ευρώ ετέθη σε κυκλοφορία βάσει ενός σεναρίου «απότομης εισαγωγής» με περίοδο παράλληλης κυκλοφορίας ενός μήνα. Έτσι, από την 1η Φεβρουαρίου 2008, το ευρώ θα είναι πλέον το μοναδικό νόμισμα σε κυκλοφορία. Και οι δύο κεντρικές τράπεζες θα ανταλλάσσουν τα εθνικά τραπεζογραμμάτια για δέκα έτη και τα εθνικά κέρματα για δύο έτη.

Για να καλυφθούν οι αρχικές ποσότητες που ήταν απαραίτητες για την εισαγωγή του ευρώ, το Ευρωσύστημα παρείχε από τα αποθέματά του στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου συνολικά 79,1 εκατομμύρια τραπεζογραμμάτια ευρώ ονομαστικής αξίας 1.730,0 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ η Κεντρική Τράπεζα της Μάλτας (Bank Ċentrali ta’ Malta/Central Bank of Malta) έλαβε συνολικά 72,0 εκατομμύρια τραπεζογραμμάτια ευρώ ονομαστικής αξίας 1.566,0 εκατομμυρίων ευρώ. Όσον αφορά τα κέρματα ευρώ με τις εθνικές όψεις, οι αρμόδιες αρχές και των δύο χωρών επέλεξαν τη διεξαγωγή δημόσιου διαγωνισμού για την παροχή των απαιτούμενων ποσοτήτων. Για την Κύπρο, το Νομισματοκοπείο της Φινλανδίας παρήγαγε 395,0 εκατομμύρια κέρματα ευρώ ονομαστικής αξίας 100,3 εκατομμυρίων ευρώ. Για τη Μάλτα, το Νομισματοκοπείο του Παρισιού (Monnaie de Paris) ανέλαβε την κοπή 200,0 εκατομμυρίων κερμάτων ευρώ ονομαστικής αξίας 56,1 εκατομμυρίων ευρώ.

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου άρχισε τον προεφοδιασμό των εμπορικών τραπεζών και των συνεργατικών πιστωτικών ιδρυμάτων με κέρματα ευρώ στις 22 Οκτωβρίου 2007. Ο προεφοδιασμός με τραπεζογραμμάτια ευρώ ξεκίνησε στις 19 Νοεμβρίου 2007. Ο υποπροεφοδιασμός σε φορείς που κατ’ επάγγελμα χειρίζονται μετρητά (π.χ. εμπορικές επιχειρήσεις και κλάδος παραγωγής και εκμετάλλευσης μηχανημάτων που δέχονται μετρητά) ξεκίνησε ταυτόχρονα με τον προεφοδιασμό. Η ευρεία διανομή κερμάτων ευρώ πριν από τη μετάβαση στο νέο νόμισμα διασφαλίστηκε μέσω της διάθεσης, από τις 3 Δεκεμβρίου 2007, 40.000 συσκευασιών εξοικείωσης με κέρματα αξίας 172,00 ευρώ (100,67 λιρών Κύπρου) η καθεμία σε εμπορικές και λοιπές επιχειρήσεις. Την ίδια ημερομηνία άρχισαν να διατίθενται προς πώληση στο ευρύ κοινό 250.000 μικρές συσκευασίες εξοικείωσης αξίας 17,09 ευρώ (10,00 λιρών Κύπρου) η καθεμία.

Στη Μάλτα, ο προεφοδιασμός με κέρματα ευρώ ξεκίνησε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2007 και ο προεφοδιασμός με τραπεζογραμμάτια ευρώ στα τέλη Οκτωβρίου 2007. Ο υποπροεφοδιασμός, ο οποίος περιλάμβανε τη διανομή συσκευασιών εξοικείωσης με κέρματα αξίας 131,00 ευρώ (56,24 λιρών Μάλτας) η καθεμία σε εμπορικές και λοιπές επιχειρήσεις, ξεκίνησε την 1η Δεκεμβρίου 2007. Από τις 10 Δεκεμβρίου 2007 άρχισαν να διατίθενται προς πώληση στο ευρύ κοινό 330.000 μικρές συσκευασίες εξοικείωσης αξίας 11,65 ευρώ (5,00 λιρών Μάλτας) η καθεμία.

Οι διαδικασίες προεφοδιασμού και υποπροεφοδιασμού, που συνέβαλαν στη διασφάλιση της ευρείας διανομής των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ πριν από την εισαγωγή τους, ολοκληρώθηκαν και στις δύο χώρες σύμφωνα με τα προβλεπόμενα σχέδια και θεωρούνται ότι αποτέλεσαν βασικό παράγοντα για την ομαλή έκβαση του συνολικού εγχειρήματος.

Άλλος παράγοντας επιτυχίας ήταν η ταχεία μετατροπή των αυτόματων ταμειολογιστικών μηχανών (ATM), η οποία πραγματοποιήθηκε είτε πριν από την ημέρα εισαγωγής του ευρώ (ημέρα του Ευρώ) είτε την 1η Ιανουαρίου 2008. Επιπλέον, στην Κύπρο ορισμένα υποκαταστήματα όλων των εμπορικών τραπεζών και των συνεργατικών πιστωτικών ιδρυμάτων παρέμειναν ανοικτά την 1η Ιανουαρίου 2008, αποκλειστικά με σκοπό την ανταλλαγή λιρών Κύπρου με τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ. Οι εμπορικές επιχειρήσεις και στις δύο χώρες παρείχαν ρέστα μόνο σε ευρώ από την πρώτη κιόλας ημέρα.

Σε σχέση με την εισαγωγή του ευρώ στην Κύπρο και τη Μάλτα, όλες οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ θα ανταλλάσσουν τα τραπεζογραμμάτια σε λίρες Κύπρου και σε λίρες Μάλτας με ευρώ στην ονομαστική τους αξία έως τις 29 Φεβρουαρίου 2008, χωρίς καμία επιβάρυνση. Το ποσό που μπορεί να ανταλλάσσεται δεν θα υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ ανά άτομο/συναλλαγή οποιαδήποτε ημέρα.