Banknoty uszkodzone i poplamione tuszem
Banknoty uszkodzone
Krajowe banki centralne ze strefy euro sprawdzają każdy z banknotów przed ich wprowadzeniem z powrotem do obiegu, żeby mieć pewność, że nie są one fałszywe, uszkodzone ani brudne Banki centralne dysponują urządzeniami umożliwiającymi w pełni zautomatyzowane sprawdzanie i sortowanie otrzymanych banknotów, dzięki czemu mogą utrzymać wysokie standardy jakości. Zabrudzone i uszkodzone banknoty są niszczone.
Czy można wymienić banknoty lub uzyskać zwrot pieniędzy?
Banknoty euro, które zostały przypadkowo uszkodzone, rozdarte lub zniszczone, ale spełniają określone kryteria, można wymieniać w krajowych bankach centralnych. Jest to możliwe pod warunkiem, że zachowała się więcej niż połowa banknotu, lub jeśli jego posiadacz wykaże, że brakująca część została bezpowrotnie zniszczona. Wymianie nie podlegają banknoty, które zniszczono lub uszkodzono celowo.
Co do zasady wymiana jest bezpłatna. Więcej informacji można uzyskać w odpowiednim krajowym banku centralnym.
Banknoty poplamione tuszem
Czy zetknęliście się kiedyś z banknotem pokrytym farbą lub tuszem?
Jeśli ktoś próbuje nam wręczyć banknot pokryty farbą lub tuszem, nie należy go przyjmować – prawdopodobnie pochodzi z kradzieży. Niektóre poplamione banknoty zostały uszkodzone przez urządzenia antykradzieżowe podczas próby popełnienia przestępstwa. Plamy na nich spowodował środek barwiący z inteligentnych systemów neutralizacji banknotów, które aktywują się, kiedy przestępca otwiera zabezpieczony pojemnik na banknoty, na przykład kasetę bankomatu lub sejf w pojeździe opancerzonym. Urządzenia antykradzieżowe sprawiają, że banknoty stają się niezdatne do użycia, a zatem – bezwartościowe. Dzięki takim zabezpieczeniom spada ryzyko, że placówki detaliczne, banki i inne podmioty obsługujące obieg gotówki padną ofiarą przestępstwa.
Barwienie jest jedną z najczęstszych metod uszkadzania skradzionych banknotów, ale używa się także innych środków. Można np. zastosować klej, który scali wszystkie banknoty w kasecie bankomatu w zbitą bryłę. Próba oddzielenia pojedynczego banknotu skończy się podarciem go na drobne kawałki.
Jak poznać, że zaplamiony banknot pochodzi z kradzieży?
W przypadku banknotów zabarwionych przez urządzenie antykradzieżowe tusz wsiąka w papier banknotowy. Środki barwiące najczęściej stosowane w takich urządzeniach mają jaskrawe kolory: fioletowy, zielony, niebieski lub czerwony, albo są czarne. Tusz zwykle przesiąka od krawędzi ku środkowi i zostawia charakterystyczny wzór. Kiedy przestępcy próbują usunąć plamy, środki chemiczne mogą spowodować odbarwienie banknotu. W rezultacie zmienia się jego oryginalna barwa, a niektóre zabezpieczenia ulegają uszkodzeniu lub w ogóle znikają.
Czy wszystkie zabarwione banknoty pochodzą z kradzieży?
Nie. Jeśli banknot jest jedynie lekko zaplamiony lub ma tylko kilka małych plamek, a jego krawędzie pozostały nienaruszone, to zabarwienie prawdopodobnie powstało przypadkiem. Mogło być spowodowane na przykład przez cieknący długopis, a nie przez urządzenie antykradzieżowe. Banknoty przedstawione poniżej najprawdopodobniej nie pochodzą z kradzieży i można je przyjąć.
Jak się zachować, gdy ktoś próbuje nam wręczyć poplamiony banknot, który jest w oczywisty sposób zabarwiony przez urządzenie antykradzieżowe?
- Odmówić jego przyjęcia i poprosić o inny. Nie ma pewności, czy osoba wręczająca ten banknot weszła w jego posiadanie w sposób zgodny z prawem.
Nie przyjmować banknotów wybielonych i odbarwionych, gdyż były one prawdopodobnie chlorowane lub prane przez przestępców w celu wywabienia plam pochodzących z urządzenia antykradzieżowego.
Przyjęte zabarwione banknoty zwrócić do swojego banku lub krajowego banku centralnego i podać okoliczności ich otrzymania. Krajowy bank centralny sprawdzi, czy plamy spowodowało urządzenie antykradzieżowe, i może wezwać policję, dla której banknot będzie dowodem przeciw przestępcom.
Jeśli badanie wykaże, że banknot euro został zabarwiony przez urządzenie antykradzieżowe, możemy nie dostać zwrotu pieniędzy. Krajowe banki centralne wymieniają takie banknoty jedynie na wniosek ich pierwotnego posiadacza będącego ofiarą przestępstwa, w którego wyniku powstało zabarwienie.
Jeśli badanie wykaże, że zabarwienie nie zostało spowodowane przez urządzenie antykradzieżowe i banknot został poplamiony przypadkowo, otrzymamy nowy banknot lub zwrot odpowiedniej kwoty na konto.
Więcej informacji o wymianie uszkodzonych banknotów euro można znaleźć w art. 3 decyzji Europejskiego Banku Centralnego w sprawie wymiany uszkodzonych banknotów euro.