Strategia polityki makroostrożnościowej

Nadrzędnym celem polityki makroostrożnościowej jest ochrona stabilności finansowej. Wymaga to wzmocnienia odporności systemu finansowego i zapobiegania narastaniu słabości, aby zmniejszyć ryzyko systemowe oraz zapewnić ciągłość i efektywność świadczenia usług finansowych na rzecz gospodarki realnej.

Ograniczanie ryzyk systemowych

Źródłem ryzyk systemowych mogą być poważne wstrząsy gospodarcze, nierównowaga finansowa – w tym nadmierny wzrost kredytów, dźwignia finansowa i niedopasowanie terminów zapadalności – oraz rozprzestrzenianie się niekorzystnych zjawisk (efekt domina).

W ramach polityki makroostrożnościowej dąży się do ograniczania ryzyk systemowych przez:

• zapobieganie nadmiernej kumulacji ryzyka, która może wynikać z czynników zewnętrznych i zaburzeń na rynku, aby wyrównywać przebieg koniunkturalnego cyklu finansowego (aspekt czasowy)
• zwiększanie odporności sektora finansowego i ograniczanie potencjalnego efektu domina (aspekt przekrojowy)
• zachęcanie do przyjmowania w regulacjach finansowych perspektywy ogólnosystemowej, pozwalającej opracować odpowiedni zestaw bodźców dla uczestników rynku (aspekt strukturalny)

Narzędzia

Rozporządzenie w sprawie Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego nadaje uprawnienia makroostrożnościowe zarówno organom krajowym, jak i EBC, więc polityka w tym zakresie jest prowadzona na obu szczeblach (art. 5). Instrumenty polityki makroostrożnościowej można podzielić na trzy grupy:

• środki kapitałowe
• środki wpływające na zaciąganie kredytów
• środki płynnościowe

Działanie takich instrumentów polega na wzmacnianiu odporności systemu finansowego przez odpowiednie zwiększanie buforów kapitałowych i płynnościowych. Ich przykładem mogą być bufory kapitałowe dla wszystkich instytucji o znaczeniu systemowym (globalnych i innych), wskaźnik pokrycia płynnością (LCR) i wskaźnik stabilności finansowania netto (NSFR). Organy krajowe i EBC mogą też nakładać na instytucje bufory antycykliczne dla przeciwdziałania kumulacji ryzyk systemowych związanej z cyklem koniunkturalnym. Gdy zezwala na to prawo krajowe, organy krajowe mogą ponadto wprowadzać środki mające ograniczyć udzielanie kredytów, zwłaszcza hipotecznych (oddziałujące na pojedynczych kredytobiorców).

Współzależności polityki makroostrożnościowej

Polityka makroostrożnościowa nie działa w próżni – występują silne interakcje między instrumentami polityki mikroostrożnościowej, makroostrożnościowej i pieniężnej.

Interakcje z polityką pieniężną

Polityka makroostrożnościowa i polityka pieniężna oddziałują na siebie wzajemnie głównie przez wspólny kanał transmisji, czyli system finansowy, w tym zwłaszcza – system bankowy. Te dwie dziedziny polityki mogą się nawzajem uzupełniać przy wspieraniu stabilności cen i stabilności finansowej.

Instrumenty makroostrożnościowe mogą być stosowane – w sposób selektywny i ukierunkowany – do ograniczania ryzyk dla stabilności finansowej, nawet w otoczeniu gospodarczym cechującym się niską inflacją. Układ instytucjonalny strefy euro pozwala EBC korzystać ze wspólnego zbioru informacji i stosować spójne ramy analityczne.

Interakcje z nadzorem bankowym

Nadzór mikroostrożnościowy i polityka makroostrożnościowa uzupełniają się wzajemnie dzięki różnemu zogniskowaniu: polityka mikroostrożnościowa dąży do zwiększenia odporności pojedynczych instytucji finansowych, natomiast makroostrożnościowa – do uodpornienia całego systemu finansowego na pojawiające się zagrożenia.

Aby połączyć obie perspektywy oceny sytuacji sektora finansowego, Rada Prezesów EBC i Rada ds. Nadzoru spotykają się regularnie na tzw. Forum Makroostrożnościowym.