Verklaring van de EC, de ECB en het IMF met betrekking tot de eerste beoordelingsmissie naar Griekenland

Teams medewerkers van de Europese Commissie (EC), de Europese Centrale Bank (ECB) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zijn van 26 juli tot 5 augustus 2010 in Athene geweest voor de eerste driemaandelijkse beoordeling van het economische programma van de Griekse overheid, dat wordt ondersteund door een lening ter grootte van EUR 80 miljard van de landen van het eurogebied en een Stand-byregeling met het IMF ter grootte van EUR 30 miljard. De strategie en belangrijkste beleidslijnen blijven zoals beschreven in de in mei 2010 gepubliceerde Intentieverklaring en Memorandum van Economisch en Financieel Beleid.

Ons algehele oordeel is dat het programma sterk van start is gegaan. Aan alle kwantitatieve prestatiecriteria van einde juni is voldaan, dankzij de krachtdadige tenuitvoerlegging van het begrotingsprogramma, en belangrijke hervormingen liggen voor op schema. Er blijft echter sprake van belangrijke uitdagingen en risico’s.

De krimp in de economie is overeenkomstig de programmaprojecties van mei: het bbp zal naar verwachting in 2010 met 4 procent dalen en in 2011 met rond 2½ procent. De inflatie is hoger dan verwacht – wij hebben onze raming voor 2010 herzien naar 4¾% - ten gevolge van verhogingen van indirecte belastingen. Daar er geen tekenen zijn van tweede-ronde-effecten zal de inflatie, zo is de verwachting, snel dalen.

Wat betreft het begrotingsbeleid, hebben de autoriteiten op staatsniveau de uitgaven aanzienlijk onder de begrotingslimieten gehouden. Dit heeft door problemen bij het beheersen van de uitgaven op subnationaal niveau (plaatselijke overheden, ziekenhuizen, sociale-zekerheidsfondsen) veroorzaakte achterstanden gecompenseerd en de algehele tekortdoelstelling voor einde juni is verwezenlijkt. In de toekomst, om in te spelen op potentiële risico’s voor de begrotingsdoelstellingen, is het van kritisch belang de beheersing en controle van de uitgaven aan te scherpen, met name op subnationaal niveau. Een andere belangrijke uitdaging is de verdere versterking van de belastinginning, met inbegrip van terugdringing van de belastingvermijding door personen met hoge inkomens en vermogende particulieren. Dit is van essentieel belang om de belastingopbrengsten te waarborgen en de algehele billijkheid van het aanpassingsprogramma te bevorderen.

In de financiële sector is er sprake geweest van een gematigde verslechtering van de kapitaaltoereikendheid vanwege het feit dat, overeenkomstig de verwachtingen, de slechte leningen zijn toegenomen. Recentelijk hadden de door het Comité van Europese Bankentoezichthouders uitgevoerde stresstesten betrekking op meer dan 90% van de activa van het Griekse bankenstelsel en zijn, op één bank in eigendom van de staat na, alle banken deze testen goed doorgekomen, hetgeen de marktvolatiliteit heeft helpen verminderen. Wij verwelkomen het feit dat de overheid opdracht gegeven heeft tot een strategische herbeoordeling van de bankensector en tot een 'due diligence’-onderzoek ten aanzien van staatsbanken. Het Financiële-stabiliteitsfonds, dat spoedig van start zal gaan, zal een belangrijk ondersteuningsmechanisme vormen om met potentiële kapitaaltekorten om te gaan. Naar ons oordeel blijven de krachtens het programma aan het Financiële-stabiliteitsfonds toegewezen EUR 10 miljard toereikend. Het is belangrijk de komende periode de financiële sector nauwlettend te blijven volgen.

Indrukwekkende vooruitgang wordt geboekt op het vlak van structurele hervormingen. De missie verwelkomt de goedkeuring door het Parlement van de ingrijpende hervorming van het pensioenstelsel, die naar internationale maatstaven gemeten verstrekkend is. Aanzienlijke arbeidsmarkthervorming vordert eveneens goed. De tenuitvoerlegging van recente belastinghervormingen en begrotingshervormingen is van essentieel belang om de begrotingsconsolidatie verder te verstevigen. Andere hervormingen waarvoor vroege tenuitvoerlegging gepland is betreffen transport, waar reeds belangrijke vooruitgang is geboekt met de liberalisering van het wegvervoer, en energie. Herstel van het concurrentievermogen en bevordering van de potentiële groei blijven van kritisch belang voor het welslagen van het programma. De uitdaging waarvoor de overheid zich in dit opzicht gesteld ziet zal zijn het overwinnen van het verzet van gevestigde belangen tegen het openstellen van gesloten beroepen, deregulering, tenuitvoerlegging van de Dienstenrichtlijn en het wegnemen van belemmeringen voor de ontwikkeling van het toerisme en de detailhandel.

De Griekse overheid is nog steeds niet, met uitzondering van het plaatsen van kortlopende overheidsobligaties met nulcoupon, in staat toegang te verkrijgen tot de internationale kapitaalmarkten. Het marktsentiment lijkt nu echter te verbeteren. Profiterend van de door de grootschalige internationale financiële ondersteuning geboden adempauze blijft de belangrijkste uitdaging voor de Griekse overheid het opbouwen van een sterke staat van dienst op het terrein van beleidsuitvoering teneinde wederom toegang te verkrijgen tot de internationale kapitaalmarkten.

De volgende stappen: de met de Griekse autoriteiten door de teams medewerkers gemaakte overeenkomst zal het pad effenen voor de afronding van de eerste beoordeling in het kader van de leningsovereenkomst (het eurogebied) en de Stand-byregeling (het IMF), afhankelijk van goedkeuring door de Commissie, de Eurogroep, en het management en de Executive Board van het IMF. Een dergelijke goedkeuring zal de weg vrijmaken voor de uitbetaling van EUR 9 miljard (EUR 6,5 miljard van de lidstaten van het eurogebied en EUR 2,5 miljard van het IMF).

De missie voor de volgende programmabeoordeling staat gepland voor oktober 2010.