PERSCONFERENTIE

Christine Lagarde, president van de ECB,
Luis de Guindos, vicepresident van de ECB

Ljubljana, 17 oktober 2024

Goedemiddag, de vicepresident en ik heten u welkom bij onze persconferentie. Ik wil gouverneur Vasle bedanken voor zijn gastvrijheid en onze speciale dank uitspreken aan zijn medewerkers voor de uitstekende organisatie van de vergadering van de Raad van Bestuur vandaag.

De Raad van Bestuur heeft vandaag besloten de drie basisrentetarieven van de ECB met 25 basispunten te verlagen. Met name de verlaging van de rente op de depositofaciliteit – de rente waarmee we de monetairbeleidskoers sturen – vloeit voort uit onze geactualiseerde beoordeling van de inflatievooruitzichten, de dynamiek van de onderliggende inflatie en de kracht van de monetairbeleidstransmissie. De binnenkomende inflatiegegevens tonen aan dat het desinflatieproces goed op schema ligt. De inflatievooruitzichten worden ook beïnvloed door recente neerwaartse verrassingen bij de indicatoren van de economische bedrijvigheid. De financieringsvoorwaarden blijven ondertussen restrictief.

Naar verwachting neemt de inflatie de komende maanden toe, alvorens in de loop van volgend jaar naar de doelstelling te dalen. De binnenlandse inflatie blijft hoog doordat de lonen nog steeds snel stijgen. Tegelijkertijd blijft de arbeidskostendruk geleidelijk afnemen en temperen de winsten deels het effect van deze druk op de inflatie.

We zijn vastbesloten ervoor te zorgen dat de inflatie tijdig terugkeert naar onze doelstelling van 2% op middellange termijn. We zullen de beleidsrentes zo lang als nodig restrictief genoeg houden om dit doel te bereiken. We blijven een op data gebaseerde benadering per vergadering volgen om het passende niveau en de duur van de verkrapping te bepalen. Onze rentebesluiten zullen met name gebaseerd zijn op onze beoordeling van de inflatievooruitzichten in het licht van de binnenkomende economische en financiële gegevens, de dynamiek van de onderliggende inflatie en de kracht van de monetairbeleidstransmissie. We leggen ons niet op voorhand vast op een bepaald rentetraject.

De vandaag genomen besluiten worden uiteengezet in een persbericht op onze website.

Ik zal nu nader ingaan op onze kijk op de ontwikkeling van de economie en de inflatie en vervolgens onze beoordeling van de financiële en monetaire omstandigheden toelichten.

Economische bedrijvigheid

De binnenkomende gegevens duiden erop dat de economische bedrijvigheid iets zwakker is geweest dan verwacht. Terwijl de industriële productie tijdens de zomermaanden erg volatiel was, geven enquêtes aan dat de verwerkende industrie verder is gekrompen. Bij de diensten wijzen enquêtes op een stijging in augustus, wellicht onder impuls van een goed zomerseizoen voor het toerisme, maar volgens de meest recente gegevens loopt de groei terug. Bedrijven schroeven hun investeringen slechts langzaam op, terwijl de investeringen in woningen blijven afnemen. De uitvoer is verzwakt, vooral voor goederen.

De inkomens namen toe in het tweede kwartaal, maar anders dan verwacht hebben de huishoudens minder geconsumeerd. De spaarquote bedroeg in het tweede kwartaal 15,7%, duidelijk hoger dan het gemiddelde van 12,9% vóór de pandemie. Tegelijk wijzen recente enquête-indicatoren op een geleidelijk herstel van de bestedingen door huishoudens.

De arbeidsmarkt is nog altijd veerkrachtig. De werkloosheidsgraad bleef in augustus op het historisch lage niveau van 6,4%. Enquêtes duiden echter op vertragende werkgelegenheidsgroei en een verdere afname van de vraag naar arbeid.

We verwachten dat de economie in de loop van de tijd sterker wordt, aangezien huishoudens door de stijging van hun reële inkomens meer kunnen consumeren. De verwachting is dat de geleidelijk afnemende invloed van het restrictief monetair beleid de consumptie en investeringen zal stimuleren. De uitvoer zou moeten bijdragen aan het herstel nu de wereldwijde vraag toeneemt.

Het budgettaire en structurele beleid moet erop gericht zijn de economie productiever, competitiever en schokbestendiger te maken. Dat zou helpen het groeipotentieel te verhogen en de prijsdruk te verlagen op middellange termijn. Het is dan ook essentieel om met concreet en ambitieus structureel beleid snel werk te maken van de voorstellen ter versterking van het Europese concurrentievermogen van Mario Draghi en de aanbevelingen voor de versterking van de interne markt van Enrico Letta. De volledige, transparante en onmiddellijke invoering van het herziene EU-kader voor economische governance zal overheden helpen begrotingstekorten en schuldquotes duurzaam te verlagen. Overheden moeten nu een stevige stap in deze richting zetten in hun budgettaire en structurele beleidsplannen voor de middellange termijn.

Inflatie

De twaalfmaands inflatie liep in september verder terug naar 1,7%, het laagste niveau sinds april 2021. De energieprijzen daalden scherp, in een tempo van -6,1% op jaarbasis. De voedselprijsinflatie steeg licht, tot 2,4%. De goedereninflatie bleef met 0,4% gematigd, terwijl de diensteninflatie licht daalde naar 3,9%.

De meeste maatstaven van de onderliggende inflatie namen ofwel af of bleven onveranderd. De binnenlandse inflatie is nog steeds op een hoog niveau, aangezien de loondruk in het eurogebied sterk blijft. De groei van de contractlonen blijft de rest van het jaar hoog en volatiel, gezien de significante rol van eenmalige betalingen en de trapsgewijze loonaanpassingen.

De inflatie zal naar verwachting de komende maanden stijgen, deels omdat de eerdere scherpe dalingen van de energieprijzen wegvallen uit de jaarcijfers. In de loop van volgend jaar wordt dan een daling richting onze doelstelling voorzien. Dit proces van desinflatie zou moeten worden gesteund door afnemende druk van de arbeidskosten en de geleidelijke doorwerking van de eerdere monetairbeleidsverkrapping in de consumptieprijzen. De meeste maatstaven voor de inflatieverwachtingen op langere termijn staan op ongeveer 2%.

Beoordeling van risico's

De risico’s voor de economische groei blijven neerwaarts gericht. Een lager vertrouwen kan betekenen dat de consumptie en de investeringen zich minder snel herstellen dan verwacht. Dit kan versterkt worden door bronnen van geopolitiek risico, zoals de ongerechtvaardigde oorlog van Rusland tegen Oekraïne en het tragische conflict in het Midden-Oosten. Deze kunnen ook de energietoevoer en wereldwijde handel verstoren. Een lagere vraag naar goederen en diensten uit het eurogebied, bijvoorbeeld vanwege een zwakkere wereldeconomie of oplopende handelsspanningen tussen de grote economieën, zouden de groei in het eurogebied verder drukken. De groei kan ook lager uitvallen als de vertraagde effecten van het krappere monetair beleid sterker blijken dan verwacht. De groei kan hoger uitkomen als de wereldeconomie sterker groeit dan verwacht of als soepelere financieringsvoorwaarden en afnemende inflatie leiden tot een sneller herstel van de consumptie en investeringen.

De inflatie kan hoger uitvallen dan voorzien als de lonen of winsten sterker stijgen dan verwacht. Opwaartse inflatierisico’s houden ook verband met de verhoogde geopolitieke spanningen, die de energieprijzen en de transportkosten op korte termijn zouden kunnen opdrijven en de wereldwijde handel kunnen verstoren. Bovendien kunnen extreme weersomstandigheden, en meer in het algemeen de zich ontvouwende klimaatcrisis, de voedselprijzen opdrijven. Daarentegen kunnen neerwaartse verrassingen bij de inflatie zich voordoen als door een laag vertrouwen en zorgen over de geopolitieke gebeurtenissen het herstel van de consumptie en investeringen minder snel gaat dan verwacht, het monetair beleid de vraag meer dan voorzien tempert of als het economisch klimaat in de rest van de wereld onverwacht verslechtert.

Financiële en monetaire omstandigheden

De marktrentes voor de kortere termijn zijn sinds onze vergadering in september gedaald, vooral als gevolg van zwakker nieuws over de economie in het eurogebied en de verdere daling van de inflatie. Hoewel de financieringsvoorwaarden restrictief blijven, was de gemiddelde rente voor nieuwe leningen aan bedrijven en voor nieuwe hypotheken licht lager in augustus, met respectievelijk 5,0% en 3,7%.

De kredietverleningscriteria voor bedrijfsleningen waren in het derde kwartaal onveranderd, zoals blijkt uit onze meest recente enquête naar de bancaire kredietverlening, na meer dan twee jaar geleidelijke verkrapping. Bovendien steeg de vraag van bedrijven naar leningen voor het eerst in twee jaar. De algehele bancaire kredietverlening aan bedrijven bleef gematigd en groeide in augustus met 0,8% op jaarbasis.

De kredietverleningscriteria voor hypotheken werden voor het derde kwartaal op rij soepeler, vooral door grotere concurrentie tussen banken. Lagere rentes en betere vooruitzichten voor de huizenmarkt hebben geleid tot een sterke stijging van de vraag naar hypotheken. In lijn hiermee is de hypothecaire kredietverlening iets aangetrokken en deze groeide met 0,6% op jaarbasis.

Conclusie

De Raad van Bestuur heeft vandaag besloten de drie basisrentetarieven van de ECB met 25 basispunten te verlagen. Met name de verlaging van de rente op de depositofaciliteit – de rente waarmee we de monetairbeleidskoers sturen – vloeit voort uit onze geactualiseerde beoordeling van de inflatievooruitzichten, de dynamiek van de onderliggende inflatie en de kracht van de monetairbeleidstransmissie. We zijn vastbesloten ervoor te zorgen dat de inflatie tijdig terugkeert naar onze doelstelling van 2% op middellange termijn. We zullen de beleidsrentes zo lang als nodig restrictief genoeg houden om dit doel te bereiken. We blijven een op data gebaseerde benadering per vergadering volgen om het passende niveau en de duur van de verkrapping te bepalen. Onze rentebesluiten zullen met name gebaseerd zijn op onze beoordeling van de inflatievooruitzichten in het licht van de binnenkomende economische en financiële gegevens, de dynamiek van de onderliggende inflatie en de kracht van de monetairbeleidstransmissie. We leggen ons niet op voorhand vast op een bepaald rentetraject.

We staan in elk geval klaar om alle instrumenten binnen ons mandaat aan te passen om ervoor te zorgen dat de inflatie terugkeert naar onze doelstelling op middellange termijn en om de soepele transmissie van het monetair beleid te handhaven.

We zijn nu klaar om uw vragen te beantwoorden.

Voor de exacte bewoordingen van de door de Raad van Bestuur overeengekomen tekst wordt verwezen naar de Engelstalige versie.