KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Lublana, 17 października 2024

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na konferencji prasowej. Chciałabym podziękować prezesowi Vaslemu za gościnność i wyrazić szczególną wdzięczność pracownikom słoweńskiego banku centralnego za doskonałą organizację dzisiejszego posiedzenia Rady Prezesów.

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. W szczególności decyzja o obniżeniu stopy depozytu w banku centralnym, która służy nam do sterowania nastawieniem polityki pieniężnej, wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Napływające informacje dotyczące inflacji wskazują, że proces dezinflacji wyraźnie postępuje. Na perspektywy inflacji mają też wpływ ostatnie wskaźniki aktywności gospodarczej, które okazały się słabsze od spodziewanych. Tymczasem warunki finansowania są wciąż restrykcyjne.

Oczekuje się, że inflacja w najbliższych miesiącach wzrośnie, po czym w przyszłym roku obniży się do docelowego poziomu. Inflacja wewnętrzna pozostaje wysoka, w warunkach nadal przyspieszonego wzrostu płac. Jednocześnie presja związana z kosztami pracy ma dalej stopniowo słabnąć, a jej oddziaływanie na inflację będzie częściowo amortyzowane przez zyski.

Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu. Będziemy w dalszym ciągu ustalać odpowiedni stopień i czas trwania restrykcyjności na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Podjęte dziś decyzje są przedstawione w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Wytłumaczę teraz bardziej szczegółowo, jak oceniamy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Napływające informacje wskazują na nieco słabszą aktywność gospodarczą, niż oczekiwano. O ile produkcja przemysłowa w miesiącach letnich była szczególnie zmienna, o tyle przetwórstwo przemysłowe – jak wynika z badań ankietowych – w dalszym ciągu się kurczyło. Jeśli chodzi o usługi, to według badań ankietowych w sierpniu poszły one w górę, do czego prawdopodobnie przyczynił się dobry sezon turystyczny w okresie letnim, ale najnowsze dane wskazują, że wzrost aktywności w usługach zwolnił. Inwestycje przedsiębiorstw rosną jedynie powoli, zaś inwestycje mieszkaniowe dalej spadają. Eksport, zwłaszcza towarów, zmalał.

Mimo wzrostu dochodów w drugim kwartale wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych były mniejsze, wbrew oczekiwaniom. Stopa oszczędności w drugim kwartale osiągnęła poziom 15,7%, czyli znacznie wyższy od średniej sprzed pandemii wynoszącej 12,9%. Jednocześnie ostatnie dane ankietowe sygnalizują stopniowe ożywienie wydatków gospodarstw domowych.

Rynek pracy pozostaje odporny. Stopa bezrobocia w sierpniu utrzymała się na rekordowo niskim poziomie 6,4%. Badania ankietowe wskazują jednak na hamowanie wzrostu zatrudnienia i dalsze osłabianie się popytu na pracę.

Oczekujemy, że gospodarka będzie z czasem coraz silniejsza, w miarę jak gospodarstwa domowe – dzięki rosnącym dochodom realnym – będą mogły sobie pozwolić na większą konsumpcję. Wydatkom konsumpcyjnym i inwestycjom powinno sprzyjać stopniowe zanikanie oddziaływania restrykcyjnej polityki pieniężnej. Do ożywienia powinien się przyczynić eksport wraz ze wzrostem popytu światowego.

Polityka fiskalna i polityka strukturalna powinny służyć podniesieniu produktywności, konkurencyjności i odporności gospodarki. Pomogłoby to zwiększyć wzrost potencjalny i ograniczyć presję cenową w średnim okresie. W tym celu kluczowe jest szybkie podjęcie działań – w postaci konkretnej i ambitnej polityki strukturalnej – w związku z propozycjami Maria Draghiego na rzecz poprawy konkurencyjności Europy i propozycjami Enrica Letty na rzecz wzmocnienia jednolitego rynku. Pełne, przejrzyste i niezwłoczne wdrożenie zreformowanych unijnych ram zarządzania gospodarczego pomoże rządom w trwałym obniżeniu deficytów budżetowych i wskaźników zadłużenia. Rządy powinny teraz energicznie pójść w tym kierunku w swoich średniookresowych planach dotyczących polityki fiskalnej i polityki strukturalnej.

Inflacja

Roczna inflacja we wrześniu ponownie się obniżyła – do 1,7%, czyli najniższego poziomu od kwietnia 2021. Ceny energii gwałtownie poszły w dół – ich roczna dynamika wyniosła −6,1%. Inflacja cen żywności nieco podskoczyła, do 2,4%. Inflacja cen towarów pozostała stłumiona, na poziomie 0,4%, natomiast inflacja cen usług zmniejszyła się do 3,9%.

Większość miar inflacji bazowej nie zmieniła się lub spadła. Inflacja wewnętrzna jest nadal podwyższona, w obliczu wciąż silnej presji płacowej w strefie euro. Wzrost płac negocjowanych do końca roku pozostanie wysoki i zmienny, biorąc pod uwagę istotną rolę płatności jednorazowych i etapowość regulacji płac.

Oczekuje się, że inflacja w nadchodzących miesiącach wzrośnie, po części dlatego, że w jej rocznej stopie przestaną być ujęte wcześniejsze ostre spadki cen energii. Następnie – w przyszłym roku – inflacja powinna obniżyć się do docelowego poziomu. Proces dezinflacji powinien być podtrzymywany przez słabnięcie presji związanej z kosztami pracy i stopniowe przenoszenie się wcześniejszego zacieśnienia polityki pieniężnej na ceny konsumpcyjne. Większość miar długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi około 2%.

Ocena ryzyka

W bilansie ryzyka dla wzrostu gospodarczego nadal przeważają czynniki spadkowe. Niższe zaufanie może nie pozwolić na tak szybkie, jak się tego oczekuje, ożywienie konsumpcji i inwestycji. Wpływ tego czynnika mogą nasilić zagrożenia geopolityczne, takie jak nieuzasadniona wojna Rosji przeciwko Ukrainie i tragiczny konflikt na Bliskim Wschodzie, potencjalnie skutkujące także zakłóceniem dostaw energii i handlu światowego. Na wzrost gospodarczy w strefie euro dodatkowo niekorzystnie wpłynąłby niższy popyt na eksport strefy euro spowodowany np. osłabieniem się gospodarki światowej lub nasileniem napięć handlowych między największymi gospodarkami. Wzrost gospodarczy może być też niższy, jeśli opóźnione oddziaływanie zacieśnienia polityki pieniężnej okaże się mocniejsze, niż oczekiwano. Wzrost gospodarczy może być wyższy, jeśli tempo wzrostu gospodarki światowej będzie większe od spodziewanego lub łagodniejsze warunki finansowania i coraz niższa inflacja doprowadzą do szybszego odbicia konsumpcji i inwestycji.

Inflacja może okazać się wyższa od zakładanej, jeśli wzrost płac lub zysków będzie większy, niż oczekiwano. Do proinflacyjnych czynników ryzyka należą także zwiększone napięcia geopolityczne, które mogą powodować podbijanie cen energii i kosztów przewozu towarów w najbliższym czasie oraz zakłócać handel światowy. Ponadto ekstremalne zdarzenia pogodowe i – ogólnie – coraz bardziej widoczne przejawy kryzysu klimatycznego mogą skutkować wyższymi cenami żywności. Z kolei nadspodziewanie duży spadek inflacji może nastąpić, jeśli niskie zaufanie i obawy dotyczące wydarzeń geopolitycznych nie pozwolą na tak szybkie, jak się tego oczekuje, ożywienie konsumpcji i inwestycji, polityka pieniężna stłumi popyt w większym stopniu, niż przewidywano, lub otoczenie gospodarcze w pozostałej części świata niespodziewanie się pogorszy.

Warunki finansowe i monetarne

Od naszego wrześniowego posiedzenia krótkoterminowe rynkowe stopy procentowe obniżyły się, głównie pod wpływem słabszych danych o gospodarce strefy euro i dalszego spadku inflacji. Warunki finansowania pozostają wprawdzie restrykcyjne, ale średnie oprocentowanie nowych kredytów dla firm i nowych kredytów hipotecznych w sierpniu nieco spadło, do – odpowiednio – 5,0% i 3,7%.

Jak wynika z naszego najnowszego badania akcji kredytowej banków, standardy kredytowe dla firm w trzecim kwartale nie zmieniły się, po ponad dwóch latach systematycznego zaostrzania. Ponadto popyt na kredyty dla firm zwiększył się po raz pierwszy od dwóch lat. W sumie akcja kredytowa dla firm pozostaje stłumiona i w sierpniu wzrosła w ujęciu rocznym o 0,8%.

Warunki udzielania kredytów hipotecznych złagodniały trzeci kwartał z rzędu, zwłaszcza z powodu większej konkurencji wśród banków. Niższe stopy procentowe i lepsze perspektywy rynku mieszkaniowego spowodowały silny wzrost popytu na kredyty hipoteczne. W związku z tym ich dynamika nieco wzrosła i sięgnęła w ujęciu rocznym 0,6%.

Podsumowanie

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. W szczególności decyzja o obniżeniu stopy depozytu w banku centralnym, która służy nam do sterowania nastawieniem polityki pieniężnej, wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu. Będziemy w dalszym ciągu ustalać odpowiedni stopień i czas trwania restrykcyjności na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Niezależnie od sytuacji jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie instrumenty w ramach swojego mandatu, by doprowadzić do powrotu inflacji do średniookresowego docelowego poziomu i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Odpowiemy teraz chętnie na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.