We hebben de rente verlaagd. Waarom hebben we dat gedaan en wat betekent het voor u?
6 juni 2024
De prijzen stijgen niet meer zo snel, en de inflatie is op weg om terug te keren naar ons doel van 2%. Daarom heeft onze Raad van Bestuur onlangs besloten de rente te verlagen, nadat die negen maanden lang op een hoog niveau was gehouden.
Waarom hebben we de rente verlaagd?
Wij zijn de centrale bank voor de euro, en het is onze opdracht om de prijzen stabiel te houden. Toen de inflatie te hoog was, dus toen de prijzen in onze economie te snel stegen, hebben we de rente verhoogd. We begonnen de rente te verhogen in juli 2022 en we zijn dat blijven doen tot september 2023.
Ons doel is de inflatie op middellange termijn op 2% te houden. Nu de inflatie dichter bij dat doel komt, moeten we de rente niet langer zo hoog houden.
Maar we houden de rente wel hoog genoeg om ervoor te zorgen dat de inflatie binnen afzienbare tijd naar 2% terugkeert en niet op een hoger niveau blijft hangen. Dat is heel belangrijk, want hoge inflatie is slecht voor mensen en bedrijven.
Wat is rente?
Rente wordt wel ‘de prijs van geld’ genoemd: de kosten die u betaalt om geld te lenen. Als u bijvoorbeeld een lening wilt afsluiten bij de bank, komt u een rente overeen, meestal uitgedrukt als een tarief op jaarbasis. Stel dat u € 10.000 wilt lenen tegen een jaarlijkse rente van 5%. Dat betekent dat u de bank elk jaar € 500 rente moet betalen, bovenop de aflossing van de lening. Rente is dus in wezen wat de bank in rekening brengt om u geld te lenen.
Maar het werkt ook andersom. Rente is wat de bank u betaalt op uw spaargeld: dat is geld dat de bank van u ‘leent’. Als u bijvoorbeeld € 1.000 op een spaarrekening zet tegen een jaarlijkse rente van 3%, krijgt u aan het einde van het jaar € 30 rente.
Waarom verandert de rente?
De rente die banken aan mensen en bedrijven bieden wordt sterk beïnvloed door de rentetarieven van de ECB. Als de ECB de rente aanpast, verandert de rente op leningen en spaargeld daarom meestal in ongeveer dezelfde zin.
Maar de rente op leningen en spaargeld wordt ook beïnvloed door de vraag naar en het aanbod van krediet: met andere woorden, hoeveel bedrijven en mensen willen uitgeven, investeren en hoeveel krediet beschikbaar is.
De markten voor andere goederen en diensten werken ongeveer hetzelfde. Als veel mensen bijvoorbeeld aardbeien willen kopen, maar er niet veel beschikbaar zijn (omdat het niet het seizoen is), dan stijgt de prijs.
Ook als bedrijven en mensen geld willen uitgeven en investeren, maar niet gemakkelijk genoeg kunnen lenen, stijgt de rente meestal. Lenen wordt duurder. Omgekeerd, als mensen en bedrijven veel geld bij de bank sparen gaat de rente meestal omlaag.
De ECB is de centrale bank voor de euro. Hoeveel rente u betaalt voor een lening of ontvangt op uw spaargeld wordt niet door ons bepaald. Maar we hebben er wel invloed op.
De ECB stelt de zogenoemde basisrentetarieven of ‘beleidsrente’ vast. Dat zijn de rentetarieven die banken moeten betalen als ze geld van ons willen lenen en voor het elektronische geld dat ze één dag (‘overnight’) bij ons aanhouden.
Wanneer we onze basisrentetarieven wijzigen, werkt dit door naar de hele economie, onder meer in de hypotheekrente, leningen bij banken en spaartegoeden.
De Raad van Bestuur van de ECB neemt ongeveer elke zes weken een besluit over deze basisrentetarieven.
Hoe beïnvloeden de basisrentetarieven van de ECB de inflatie?
Als de inflatie te hoog is, kunnen we de rente optrekken om krediet duurder te maken. De economie koelt dan af, de inflatieverwachtingen lopen terug en de inflatie daalt.
Als de inflatie te laag is, kunnen we de rente verlagen en krediet goedkoper maken om investeringen en consumptie aan te zwengelen. Daardoor gaat de inflatie omhoog.
De afgelopen jaren was de inflatie te hoog. De prijzen stegen hard, vooral voor energie en voedingsmiddelen. Een van de redenen daarvoor was de invasie van Oekraïne door Rusland. Een andere reden was dat veel bedrijven moeite hadden om aan de benodigde grondstoffen, onderdelen en werknemers te komen voor hun productie. En dit verergerde de problemen die door de pandemie waren ontstaan.
De rente doortastend gebruiken houdt ook de inflatieverwachtingen onder controle
Onze renteverhogingen hebben geholpen de inflatie terug te dringen door de vraag te drukken en de boodschap af te geven dat we vastbesloten zijn ervoor te zorgen dat de inflatie terugkeert naar onze doelstelling van 2%.
Het is voor centrale banken belangrijk om goed in de gaten te houden wat mensen en bedrijven denken dat de prijzen zullen doen in de toekomst, met andere woorden, wat hun inflatieverwachtingen zijn. Als mensen denken dat de hoge inflatie aan zal houden, zullen ze eerder om loonsverhoging vragen en gaan bedrijven wellicht de prijzen verhogen om hun winstmarges te beschermen. Op die manier kunnen hoge inflatieverwachtingen dus leiden tot een spiraal van stijgende prijzen en lonen. Dat gaan we niet laten gebeuren.
Door de rentetarieven te wijzigen wanneer de inflatie te hoog of te laag is, geven we bedrijven, werknemers en investeerders het vertrouwen dat de inflatie op de middellange termijn op onze doelstelling van 2% zal uitkomen. Deze toezegging wordt kracht bijgezet met daden en zo zorgen we ervoor dat de verwachtingen over blijvende prijsstabiliteit verankerd raken. En dat is ook de reden dat we nu veilig de rente kunnen verlagen.