KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 17 kwietnia 2025

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na konferencji prasowej.

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. W szczególności decyzja o obniżeniu stopy depozytu w banku centralnym, która służy nam do sterowania nastawieniem polityki pieniężnej, wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej.

Proces dezinflacji wyraźnie postępuje. Inflacja wciąż kształtuje się zgodnie z przewidywaniami ekspertów: w marcu obniżyła się zarówno inflacja ogółem, jak i inflacja bazowa. Inflacja cen usług w ostatnich miesiącach również znacznie się zmniejszyła. Z większości wskaźników inflacji bazowej wynika, że inflacja trwale ustabilizuje się na poziomie zbliżonym do naszego celu średniookresowego wynoszącego 2%. Dynamika płac słabnie, a inflacyjne oddziaływanie jej nadal podwyższonego poziomu jest częściowo amortyzowane przez zyski. Gospodarka strefy euro nabiera pewnej odporności na globalne szoki, ale perspektywy wzrostu gospodarczego pogorszyły się z powodu nasilających się napięć handlowych. Zwiększona niepewność prawdopodobnie doprowadzi do spadku zaufania gospodarstw domowych i firm, a niekorzystna i zmienna reakcja rynków na napięcia handlowe może wpłynąć na zaostrzenie warunków finansowania. Te czynniki mogą się dodatkowo odbić na perspektywach gospodarczych strefy euro.

Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja trwale ustabilizowała się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie. Biorąc pod uwagę zwłaszcza obecne warunki nadzwyczajnej niepewności, będziemy ustalać odpowiednie nastawienie polityki pieniężnej na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Podjęte dziś decyzje są przedstawione w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej.

Wytłumaczę teraz bardziej szczegółowo, jak oceniamy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

Na perspektywach gospodarki kładzie się cieniem nadzwyczajna niepewność. Eksporterzy ze strefy euro borykają się z nowymi barierami handlowymi, chociaż nie jest jasne, jaki jest zakres tych barier. Zaburzenia w handlu międzynarodowym, napięcia na rynkach finansowych i geopolityczna niepewność odbijają się na inwestycjach przedsiębiorstw. Konsumenci przyjmują ostrożniejsze podejście do przyszłości i także mogą się wstrzymywać z wydatkami.

Jednocześnie gospodarka strefy euro nabiera pewnej odporności na globalne szoki. Prawdopodobnie odnotowała wzrost w pierwszym kwartale bieżącego roku, a w sektorze przetwórstwa przemysłowego pojawiły się oznaki stabilizacji. Bezrobocie w lutym spadło do 6,1%, czyli najniższego poziomu od wprowadzenia euro. Dobra sytuacja na rynku pracy, wzrost dochodów realnych i oddziaływanie polityki pieniężnej EBC powinny sprzyjać wydatkom. Jak wynika m.in. z ostatnich badań ankietowych, wsparciem dla przetwórstwa przemysłowego powinny być ważne inicjatywy w zakresie polityki, które uruchomiono na poziomie krajowym i unijnym w celu zwiększenia wydatków na obronę i inwestycji w infrastrukturę.

W obecnej sytuacji geopolitycznej szczególnie pilnym zadaniem w ramach polityki fiskalnej i polityki strukturalnej jest podniesienie produktywności, konkurencyjności i odporności gospodarki strefy euro. W przedstawionym przez Komisję Europejską Kompasie konkurencyjności nakreślono jasny plan działania i zaproponowano rozwiązania (w tym dotyczące uproszczenia procesów), które należy szybko przyjąć. Jednym z zaproponowanych rozwiązań jest ukończenie budowy unii oszczędności i inwestycji zgodnie z przejrzystym i ambitnym harmonogramem. Ma ona zapewnić oszczędzającym więcej możliwości inwestycyjnych, a firmom – lepszy dostęp do finansowania, zwłaszcza do kapitału wysokiego ryzyka. Należy także szybko ustanowić ramy prawne, by przygotować się do potencjalnego wprowadzenia cyfrowego euro. Rządy powinny zapewnić trwałą stabilność finansów publicznych zgodnie z unijnymi ramami zarządzania gospodarczego oraz priorytetowo potraktować prowzrostowe reformy strukturalne i inwestycje strategiczne.

Inflacja

Roczna inflacja w marcu obniżyła się do 2,2%. Ceny energii – po niewielkim wzroście w lutym – spadły o 1,0%, natomiast inflacja cen żywności wzrosła z 2,7% w lutym do 2,9% w marcu. Inflacja cen towarów była stabilna na poziomie 0,6%. Inflacja cen usług w marcu ponownie się zmniejszyła, do 3,5%, i jest obecnie o 0,5 pkt proc. niższa niż na koniec ubiegłego roku.

Większość wskaźników inflacji bazowej świadczy o trwałym powrocie inflacji do docelowego poziomu 2% w średnim okresie. Inflacja wewnętrzna zmalała w porównaniu z końcem 2024. Dynamika płac stopniowo się osłabia. Roczna dynamika przeciętnego wynagrodzenia w ostatnim kwartale 2024 wyniosła 4,1%, czyli obniżyła się w stosunku do poziomu 4,5% z poprzedniego kwartału. Wzrost produktywności oznacza także, że jednostkowe koszty pracy rosły wolniej. Jak wynika z prowadzonego przez EBC monitorowania płac oraz z naszych kontaktów z przedsiębiorstwami, tempo wzrostu płac w 2025 zmniejszyło się, na co wskazują także marcowe projekcje ekspertów. Zyski jednostkowe w ujęciu rocznym spadły o 1,1% na koniec ubiegłego roku i przyczyniły się do niższej inflacji wewnętrznej.

Większość miar długookresowych oczekiwań inflacyjnych wciąż wynosi około 2%, co sprzyja trwałemu powrotowi inflacji do docelowego poziomu.

Ocena ryzyka

Jeśli chodzi o ryzyko dla wzrostu gospodarczego, nasiliły się czynniki spadkowe. Znaczna eskalacja napięć handlowych na świecie i związana z nimi niepewność prawdopodobnie obniżą dynamikę PKB strefy euro przez stłumienie eksportu, a to może negatywnie oddziaływać na inwestycje i spożycie. Pogorszenie się nastrojów na rynkach finansowych może doprowadzić do zaostrzenia warunków finansowania, większej niechęci do podejmowania ryzyka oraz mniejszej skłonności firm i gospodarstw domowych do inwestycji i wydatków konsumpcyjnych. Poważnym źródłem niepewności pozostaje także ryzyko geopolityczne, m.in. związane z nieuzasadnioną wojną Rosji przeciwko Ukrainie i tragicznym konfliktem na Bliskim Wschodzie. Jednocześnie zwiększenie wydatków na obronę i infrastrukturę może się przyczynić do wzrostu gospodarczego.

Nasilenie się zaburzeń w handlu światowym powoduje większą niepewność co do perspektyw inflacji w strefie euro. Obniżenie się cen energii na świecie oraz aprecjacja euro mogą skutkować dalszą presją na spadek inflacji. W tym kierunku mogą dodatkowo oddziaływać osłabienie popytu na eksport strefy euro z powodu podniesienia ceł oraz przekierowanie eksportu do strefy euro z krajów z nadwyżką mocy produkcyjnych. Niekorzystna reakcja rynków finansowych na napięcia handlowe może się odbić na popycie wewnętrznym, a przez to – także skutkować niższą inflacją. Z kolei fragmentacja globalnych łańcuchów dostaw może doprowadzić do wyższej inflacji przez podbicie cen importu. Na wzrost inflacji w średnim okresie może także wpłynąć zwiększanie wydatków na obronę i infrastrukturę. Ekstremalne zdarzenia pogodowe i – ogólnie – coraz bardziej widoczne przejawy kryzysu klimatycznego mogą skutkować większym, niż się przewiduje, wzrostem cen żywności.

Warunki finansowe i monetarne

Stopy procentowe wolne od ryzyka obniżyły się w reakcji na eskalację napięć handlowych. Ceny akcji spadły w warunkach wysokiej zmienności, a spready obligacji przedsiębiorstw rozszerzyły się na całym świecie. Euro w ostatnich tygodniach się umocniło, ponieważ nastroje inwestorów wobec strefy euro okazały się odporniejsze niż wobec innych gospodarek.

Najnowsze oficjalne statystyki dotyczące kredytów dla przedsiębiorstw – sprzed wspomnianych napięć rynkowych – wciąż wskazywały, że nasze obniżki stóp procentowych doprowadziły do spadku kosztu takich kredytów. Średnie oprocentowanie nowych kredytów dla firm spadło z 4,3% w styczniu do 4,1% w lutym. Koszt emisji długu rynkowego w sektorze przedsiębiorstw w lutym obniżył się do 3,5%, ale ostatnio pojawiła się pewna presja na jego wzrost. Ponadto dynamika kredytów bankowych dla firm w lutym ponownie się zwiększyła, do 2,2%, natomiast tempo emisji dłużnych papierów wartościowych w sektorze przedsiębiorstw pozostało bez zmian, na poziomie 3,2%.

Jednocześnie z naszego najnowszego badania akcji kredytowej banków ze strefy euro wynika, że standardy kredytowe dla firm w pierwszym kwartale 2025 ponownie się nieznacznie zaostrzyły. Podobnie jak w poprzednim kwartale, powodem tego zaostrzenia było to, że banki są coraz bardziej zaniepokojone zagrożeniami, z jakimi mierzą się ich klienci. Popyt na kredyty dla firm w pierwszym kwartale nieco się zmniejszył, po umiarkowanym ożywieniu w poprzednich kwartałach.

Średnie oprocentowanie nowych kredytów hipotecznych, które zwiększyło się pod wpływem wcześniejszego wzrostu rynkowych stóp długoterminowych, w lutym wyniosło 3,3%. Dynamika kredytów hipotecznych w lutym wciąż rosła, choć nadal w niewielkim tempie równym 1,5%, ponieważ banki złagodziły swoje standardy kredytowe, a popyt na kredyty dla gospodarstw domowych dalej się mocno zwiększał.

Podsumowanie

Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. W szczególności decyzja o obniżeniu stopy depozytu w banku centralnym, która służy nam do sterowania nastawieniem polityki pieniężnej, wynika z naszej aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej. Jesteśmy zdeterminowani w dążeniu do tego, by inflacja trwale ustabilizowała się na docelowym poziomie 2% w średnim okresie. Biorąc pod uwagę zwłaszcza obecne warunki nadzwyczajnej niepewności, będziemy ustalać odpowiednie nastawienie polityki pieniężnej na podstawie danych i na bieżąco, z posiedzenia na posiedzenie. W szczególności decyzje w sprawie stóp procentowych będą uwzględniać naszą ocenę perspektyw inflacji w świetle napływających danych gospodarczych i finansowych, dynamiki inflacji bazowej oraz siły transmisji polityki pieniężnej. Nie deklarujemy z góry określonej ścieżki stóp.

Niezależnie od sytuacji jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie instrumenty w ramach swojego mandatu, by doprowadzić do trwałego ustabilizowania się inflacji na średniookresowym docelowym poziomie i utrzymać płynną transmisję polityki pieniężnej.

Odpowiemy teraz chętnie na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.